«Հայաստանի Պառլամենտարիզմի Կենտրոն»-ի հայտարարությունը
Թիվ 10-րդ ը/ք-ի ԱԺ մեծամասնական ընտրակարգով լրացուցիչ ընտրության նախապատրաստման և անցկացման նախնական հայտնաբերումների և եզրակացությունների մասին հայտարարություն
1. Ներածություն
1.1. Սույն հայտարարությունը ներկայացվում է մինչև ընտրական գործընթացի ավարտը, այդ թվում, վերջնական արդյունքների ամփոփումը և հնարավոր դիմում-բողոքների քննարկումը,
1.2. Ընտրությունը գնահատվում է ելնելով ՀՀ օրենսդրության պահանջներից:
Վերջնական գնահատականները և ամփոփիչ եզրակացությունը կախված կլինեն ընտրության մնացած փուլերի անցկացումից:
1.3. Դիտորդական առաքելությունը պատրաստ է համագործակցել ՀՀ պետական մարմինների հետ, սույն ընտրության բացասական հետևանքների վերացման ուղղությամբ:
2. Եզրակացություններ
2.1. Ընտրությունը նախապատրաստվել և կազմակերպվել է ՀՀ օրենսդրության պահանջների կոպիտ խախտումներով և, որպես հետևանք, ընտրողների բացարձակ մեծամասնությունը տեղեկացված չի եղել ո'չ ընտրության և ո'չ էլ թեկնածուների մասին:
2.2. Ընտրության անցկացումը /քվեարկությունը/ ուղեկցվել է ոչ միայն ԸՕ պահանջների կոպիտ խախտումներով, այլև' անթաքույց հանցավոր ոտնձգություններով քաղաքացիների ընտրական իրավունքի իրականացման դեմ:
2.3. Իրավասու պետական կառավարման մարմինները, համայնքի ղեկավարը, ԿԸՀ կազմավորող մարմիններն ու պաշտոնատար անձինք, հիմնականում, չեն կատարել օրենսդրությամբ վերապահված իրենց լիազորությունները ընտրության նախապատրաստման և անցկացման օրինականության ապահովման ուղղությամբ:
3. Հայտնաբերումներ
3.1. Ընտրական գործընթացների վրա էական բացասական ազդեցություն է թողել ոչ աշխատանքային հայտարարված տոնական և նախատոնական տասնօրյակը: Ըստ էության անգործության են մատնվել ոչ միայն պետական համապատասխան մարմիններն, այլև' ընտրական հանձնաժողովներն, այդ թվում, ԿԸՀ-ը:
Այդ ընթացքում չեն աշխատել, անգամ, դատարանները, չի գործել նաև Հայփոստը:
3.2. Համատարած ձևով դիմումներին չեն պատասխանել, դիմում-բողոքները չեն քննարկել կամ քննարկել են օրենքի պահանջների կոպիտ խախտումներով, ինչպես պետական կառավարման իրավասու մարմիններն, այնպես էլ ընտրական հանձնաժողովները:
3.3. Պետական կառավարման մարմինները, համայնքի ղեկավարը, փաստորեն, հրաժարվել են նախընտրական քարոզչության կազմակերպման ԸՕ-ի 18-ից 23-րդ հոդվածներով սահմանված իրենց լիազորությունների կատարումից, այսինքն' ակնհայտորեն անտեսվել են ԸՕ 113-րդ և 118-րդ հոդվածների պահանջները:
Ընտրատարածքում բացակայել են քարոզչական պաստառների փակցման համար հատուկ տեղերը: Երևանի քաղաքապետարանում հրաժարվել են անգամ պարզաբանումներ տալ այդ մասին քաղաքապետի ընդունած որոշման վերաբերյալ:
3.4. Պետական լիազոր մարմինը, կոպտորեն խախտելով ԸՕ 13-րդ հոդվածի 8-րդ կետի պահանջները, ընտրողներին չի ծանուցել քվեարկության օրվա, տեղի և ժամանակի մասին: Արդյունքում, քվեարկությանը մասնակցել են ընտրողների մոտ 1/4-ը:
3.5. ԿԸՀ-ը լրջագույն խոչընդոտներ է հարուցել դիտորդների աշխատանքների իրականացման ուղղությամբ: Մասնավորապես, մեր, թվով 33 դիտորդների վկայականները առաքել է փոստով դեկտեմբերի 30-ին, համոզված լինելով /հակառակը դժվար է ենթադրել/, որ դրանք ստանալու ենք միայն 12.01.10թ.-ին. այսինքն' քվեարկությունից հետո:
3.6. Ընտրական ցուցակների վարման հարցերում հայտնաբերվել են մի շարք խախտումներ, մասնավորապես' զինծառայողների, ոստիկանների, ը/ք-ում չհաշվառված քաղաքացիների մասնակցության և այլ հարցերում: Համայնքի ղեկավարը չի արձագանքել, անգամ, անճշտությունների վերաբերյալ դիմումներին:
3.7. Չի ապահովվել պատգամավորության թեկնածուների իրավահավասարությունը' կալանքի տակ պահվող Ն.Փաշինյանը մյուս թեկնածուների հետ համեմատությամբ, գտնվել է խիստ անհավասար պայմաններում:
Ընտրական հանձնաժողովների ոչ մի ներկայացուցիչ անգամ չի այցելել նրան' ԸՕ համապատասխան պահանջների կատարման ապահովման նպատակով,
3.8. Հունվարի 10-ի քվեարկությունն անցել է զանգվածային խախտումներով: Բռնություններ են իրականացվել Ն.Փաշինյանի վստահված անձանց և դիտորդների նկատմամբ: Բանը հասել է նրան, որ վերջիններս որոշ տեղամասերում ստիպված հրաժարվել են քվեաթերթիկների հաշվարկին մասնակցելուց:
Ըստ դիտորդների նախնական գնահատականների, այդ ապօրինությունների իրականցմանն աջակցել են, այդ թվում, իրենց անգործությամբ, ընտրական հանձնաժողովների որոշ անդամներ և ոստիկաններ:
4. Առաջարկություններ
4.1. Գլխավոր դատախազությունը և Հատուկ քննչական ծառայությունը անհապաղ պետք է քննության առնեն կատարված ապօրինությունները ընտրության նախապատրաստման և անցկացման ընթացքում, որոնք ըստ մեր նախնական գնահատականների կազմակերպված բնույթ են կրում:
4.2. ԸԸՀ-ն ընտրության արդյունքներն ամփոփելիս առանձնակի ուշադրություն պետք է դարձնի և հաշվի առնի նախապատրաստման փուլում իրականացված ապօրինությունների հետևանքների ազդեցությունը քվեարկության արդյունքների վրա:
4.3. ՀՀ Նախագահը պետք է միջոցներ ձեռնարկի բացահայտելու համար պետական կառավարման մարմինների, համայնքի ղեկավարի, ԿԸՀ կազմավորող մարմինների ու պաշտոնատար անձանց կողմից ցուցաբերած բացահայտ անգործության պատճառները:
«Հայաստանի Պառլամենտարիզմի Կենտրոն»-ի հայտարարությունը
Թիվ 10-րդ ը/ք-ի ԱԺ մեծամասնական ընտրակարգով լրացուցիչ ընտրության նախապատրաստման և անցկացման նախնական հայտնաբերումների և եզրակացությունների մասին հայտարարություն
1. Ներածություն
1.1. Սույն հայտարարությունը ներկայացվում է մինչև ընտրական գործընթացի ավարտը, այդ թվում, վերջնական արդյունքների ամփոփումը և հնարավոր դիմում-բողոքների քննարկումը,
1.2. Ընտրությունը գնահատվում է ելնելով ՀՀ օրենսդրության պահանջներից:
Վերջնական գնահատականները և ամփոփիչ եզրակացությունը կախված կլինեն ընտրության մնացած փուլերի անցկացումից:
1.3. Դիտորդական առաքելությունը պատրաստ է համագործակցել ՀՀ պետական մարմինների հետ, սույն ընտրության բացասական հետևանքների վերացման ուղղությամբ:
2. Եզրակացություններ
2.1. Ընտրությունը նախապատրաստվել և կազմակերպվել է ՀՀ օրենսդրության պահանջների կոպիտ խախտումներով և, որպես հետևանք, ընտրողների բացարձակ մեծամասնությունը տեղեկացված չի եղել ո'չ ընտրության և ո'չ էլ թեկնածուների մասին:
2.2. Ընտրության անցկացումը /քվեարկությունը/ ուղեկցվել է ոչ միայն ԸՕ պահանջների կոպիտ խախտումներով, այլև' անթաքույց հանցավոր ոտնձգություններով քաղաքացիների ընտրական իրավունքի իրականացման դեմ:
2.3. Իրավասու պետական կառավարման մարմինները, համայնքի ղեկավարը, ԿԸՀ կազմավորող մարմիններն ու պաշտոնատար անձինք, հիմնականում, չեն կատարել օրենսդրությամբ վերապահված իրենց լիազորությունները ընտրության նախապատրաստման և անցկացման օրինականության ապահովման ուղղությամբ:
3. Հայտնաբերումներ
3.1. Ընտրական գործընթացների վրա էական բացասական ազդեցություն է թողել ոչ աշխատանքային հայտարարված տոնական և նախատոնական տասնօրյակը: Ըստ էության անգործության են մատնվել ոչ միայն պետական համապատասխան մարմիններն, այլև' ընտրական հանձնաժողովներն, այդ թվում, ԿԸՀ-ը:
Այդ ընթացքում չեն աշխատել, անգամ, դատարանները, չի գործել նաև Հայփոստը:
3.2. Համատարած ձևով դիմումներին չեն պատասխանել, դիմում-բողոքները չեն քննարկել կամ քննարկել են օրենքի պահանջների կոպիտ խախտումներով, ինչպես պետական կառավարման իրավասու մարմիններն, այնպես էլ ընտրական հանձնաժողովները:
3.3. Պետական կառավարման մարմինները, համայնքի ղեկավարը, փաստորեն, հրաժարվել են նախընտրական քարոզչության կազմակերպման ԸՕ-ի 18-ից 23-րդ հոդվածներով սահմանված իրենց լիազորությունների կատարումից, այսինքն' ակնհայտորեն անտեսվել են ԸՕ 113-րդ և 118-րդ հոդվածների պահանջները:
Ընտրատարածքում բացակայել են քարոզչական պաստառների փակցման համար հատուկ տեղերը: Երևանի քաղաքապետարանում հրաժարվել են անգամ պարզաբանումներ տալ այդ մասին քաղաքապետի ընդունած որոշման վերաբերյալ:
3.4. Պետական լիազոր մարմինը, կոպտորեն խախտելով ԸՕ 13-րդ հոդվածի 8-րդ կետի պահանջները, ընտրողներին չի ծանուցել քվեարկության օրվա, տեղի և ժամանակի մասին: Արդյունքում, քվեարկությանը մասնակցել են ընտրողների մոտ 1/4-ը:
3.5. ԿԸՀ-ը լրջագույն խոչընդոտներ է հարուցել դիտորդների աշխատանքների իրականացման ուղղությամբ: Մասնավորապես, մեր, թվով 33 դիտորդների վկայականները առաքել է փոստով դեկտեմբերի 30-ին, համոզված լինելով /հակառակը դժվար է ենթադրել/, որ դրանք ստանալու ենք միայն 12.01.10թ.-ին. այսինքն' քվեարկությունից հետո:
3.6. Ընտրական ցուցակների վարման հարցերում հայտնաբերվել են մի շարք խախտումներ, մասնավորապես' զինծառայողների, ոստիկանների, ը/ք-ում չհաշվառված քաղաքացիների մասնակցության և այլ հարցերում: Համայնքի ղեկավարը չի արձագանքել, անգամ, անճշտությունների վերաբերյալ դիմումներին:
3.7. Չի ապահովվել պատգամավորության թեկնածուների իրավահավասարությունը' կալանքի տակ պահվող Ն.Փաշինյանը մյուս թեկնածուների հետ համեմատությամբ, գտնվել է խիստ անհավասար պայմաններում:
Ընտրական հանձնաժողովների ոչ մի ներկայացուցիչ անգամ չի այցելել նրան' ԸՕ համապատասխան պահանջների կատարման ապահովման նպատակով,
3.8. Հունվարի 10-ի քվեարկությունն անցել է զանգվածային խախտումներով: Բռնություններ են իրականացվել Ն.Փաշինյանի վստահված անձանց և դիտորդների նկատմամբ: Բանը հասել է նրան, որ վերջիններս որոշ տեղամասերում ստիպված հրաժարվել են քվեաթերթիկների հաշվարկին մասնակցելուց:
Ըստ դիտորդների նախնական գնահատականների, այդ ապօրինությունների իրականցմանն աջակցել են, այդ թվում, իրենց անգործությամբ, ընտրական հանձնաժողովների որոշ անդամներ և ոստիկաններ:
4. Առաջարկություններ
4.1. Գլխավոր դատախազությունը և Հատուկ քննչական ծառայությունը անհապաղ պետք է քննության առնեն կատարված ապօրինությունները ընտրության նախապատրաստման և անցկացման ընթացքում, որոնք ըստ մեր նախնական գնահատականների կազմակերպված բնույթ են կրում:
4.2. ԸԸՀ-ն ընտրության արդյունքներն ամփոփելիս առանձնակի ուշադրություն պետք է դարձնի և հաշվի առնի նախապատրաստման փուլում իրականացված ապօրինությունների հետևանքների ազդեցությունը քվեարկության արդյունքների վրա:
4.3. ՀՀ Նախագահը պետք է միջոցներ ձեռնարկի բացահայտելու համար պետական կառավարման մարմինների, համայնքի ղեկավարի, ԿԸՀ կազմավորող մարմինների ու պաշտոնատար անձանց կողմից ցուցաբերած բացահայտ անգործության պատճառները:
ՀՊԱԿ դիտորդական առաքելություն
Առաքելության ղեկավար Անահիտ Սարգսյան