1923 թվականն է: Օսմանյան կայսրության տարածքում նոր է ավարտվել Հայոց ցեղասպանությունը, որն արժեցավ 1,5 միլիոն հայի կյանք: Փոքրաթիվ քրիստոնյաներ դեռ հրաժարվում են լքել իրենց հայրենի երկիրը, նրանց մեջ՝ Կարապետ Թերզյանը: Հարկադրաբար զորակոչվելուց ու զորքերի տեղակայումից հետո նա վերադառնում է Յոզղաթ՝ իր հարազատ քաղաքը: Այնտեղ ժամանակին 30 հազար հայ էր բնակվում, իսկ 1915-ի տեղահանությունից հետո մնացել էր ընդամենը 88-ը:

Արամը մոր եւ քրոջ հետ

Իր հավատի ու ուժեղ կամքի շնորհիվ Արամը դառնում է Յոզգաթ նահանգի երկրորդ ամենախոշոր քաղաքի՝ Սորգունի ամենակարեւոր անձնավորություններից մեկը: Յոթանասուն տարի առաջ Սորգունն անկում ապրող մի քանի հազար տարեկան հին քաղաք էր, որն սկսեց մշակութային ծաղկում ապրել Արամի շնորհիվ: Այսօր քաղաքը հայտնի հանգստավայր է:

Արամ Թերզիօղլուն եւ նրա երեխաները

1951 թվականն է, եւ Արամը մեծ հեղինակություն է վայելում Սորգունում:

ՏԱՐԻՆԵՐ ԱՆՑ ՀԱՅՐԵՆԻ ՔԱՂԱՔԻ ԶԱՐԳԱՑՄԱՆ ԳՈՐԾՈՒՄ ՆՐԱ ՈՒՆԵՑԱԾ ՆԵՐԴՐՈՒՄԸ ՊԱՏՇԱՃ ԿԵՐՊՈՎ ԿՆՇՎԻ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԳՐՔԵՐՈՒՄ:

25 տարեկանում Արամն ամուսնանում է գեղեցկուհի Սեզեդեի հետ ու երկու որդի ունենում՝ Կարպիս եւ Նուրան անուններով: Բացի բազմաթիվ խանութներից՝ Արամը ղեկավարում է նաեւ անձնական կինոթատրոն եւ ունի մեծ տուն, որն ավելի շատ կյանքով կլցվի, երբ կծնվեն մյուս երեխաները՝ Սեվինչը, Նուրայը եւ Սունան:

Արամն իր տիկնոջ՝ Սեզեդեի, քրոջ, մոր ու որդու՝ Նուրայի հետ

Արամն ու Սեզեդեն հայերեն չէին խոսում: Ծնողները խուսափել էին նրանց հայերեն սովորեցնելուց, քանի որ վախենում էին նրանց անվտանգության համար: Տարիներ անց Արամի կրտսեր խորթ քույրը հիշելու է. «Երբ դրսում խաղում էինք, մեզ արգելված էր Արամի ավագ որդուն՝ Կարպիսին դիմել իր անունով, որովհետեւ դա շատ վտանգավոր էր: Մենք նրան պարզապես Ալի էինք կոչում»:

1970-ականներ. Սորգուն քաղաքը

Ուշ գիշեր է: Դռան ուժգին թակոցն ստիպում է Նուրանին քնից վեր թռչել: «Նուրա՛ն, արագացրու: Դու պետք է շտապ մեզ հետ գաս»,- թոքերի ամբողջ ուժով բղավում է հարեւանուհին: Նուրանը վազքով գնում է դեպի կինոթատրոն, որը հորից մի քանի տարի առաջ էր ժառանգել: Շենքը բոցավառվում էր: Գեղեցկագույն ֆրանսիական ֆիլմերը, որոնք Անկարայից էր բերել, վերջին 20 տարիների ֆիլմերի ամբողջ արխիվը՝ ամեն ինչ մոխրացավ հենց իր աչքի առջեւ:

Նուրանի համբերությունը հատել էր: 1955 թվականին Ստամբուլում հույների ու հայերի դաժան ծեծից հետո նա այդ երկրում այլեւս որեւէ ապագա չի տեսնում իր ու իր երեխաների համար: Որոշ ժամանակ առաջ Գերմանիա տեղափոխված նրա եղբայր Նուրայը մի քանի անգամ փորձել էր հորը՝ Արամին նույնպես համոզել լքել երկիրը, որպեսզի մենակ չմնա այնտեղ:

«Եթե նրանք խնդիր ունեն, թող գնան,- կտրել էր նրա խոսքը Արամը,- սա է իմ երկիրը: Այստեղ եմ ես ծնվել ու այստեղ էլ մեռնելու եմ»:

1980-ականներ. Ռուհվարդեն գյուղը

Թերզիօղլուները մինչեւ Գերմանիա հասնելն անցնում են Ավստրիայով: Փախստականների մի ճամբարից մյուսը ոդիսականից հետո նրանց, ի վերջո, ուղարկում են հյուսիս-արեւմուտք՝ Ստորին Սաքսոնիայի Ռուհվարդեն գյուղը: Ապրելու համար նրանց տեղ են հատկացնում կարմիր աղյուսաշեն մի տան մեջ, որտեղ ապրում էին այլ ընտանիքների հետ: Այնտեղ ծնվում է Նուրանի երրորդ զավակը , որին անվանակոչում են Սեզեդե՝ Նուրանի մոր պատվին:

Սակայն անգամ Գերմանիայում Նուրանը զրկված էր որոշ իրավունքներից. որպես ապաստան հայցող՝ նա ճամփորդելու կամ աշխատելու իրավունք չուներ: Սովոր լինելով իր ողջ կյանքում աշխատել՝ Նուրանը դատական կարգով պայքարում է իր աշխատելու իրավունքի համար և, ի վերջո, ութ տարի անց միայն ստանում օտարերկրացի աշխատողի կարգավիճակ: Այդ տարիների ընթացքում առաջին անգամ ընտանիքը թողնում է Ստորին Սաքսոնիայի նահանգը եւ տեղափոխվում հարավ-արեւմուտք՝ Բադեն-Վյուրտեմբերգ, որտեղ էլ Նուրանն իր համար աշխատանք է գտնում: Ավելի ուշ նույն տարվա ընթացքում նրանք ճանապարհորդում են դեպի Սորգուն: Ութ տարեկան Սեզեդեն առաջին անգամ հանդիպում է Արամին:

«ԱՅՆՔԱՆ ԵՐՋԱՆԻԿ ԵՄ, ՈՐ ՀՆԱՐԱՎՈՐՈՒԹՅՈՒՆ ՈՒՆԵՑԱ ՀԱՆԴԻՊԵԼՈՒ ՏԱՏԻԿԻՍ ՈՒ ՊԱՊԻԿԻՍ՝ ԱՐԱՄԻՆ ՈՒ ՍԵԶԵԴԵԻՆ»,- ԱՍՈՒՄ Է ՆՐԱՆՑ ԹՈՌՆՈՒՀԻ ՍԵԶԵԴԵՆ:

«Երբ պապիկս մահացավ, հայրս մեկնեց Թուրքիա՝ թաղման արարողությունը կազմակերպելու համար: Քառասուն օր անց վերադարձավ, երկա՜ր նայեց ինձ ու ասաց. «Սեզեդե, բալիկս, ես տունս կորցրեցի»,-հիշում է Սեզեդեն:

Այս խոսքերը դաջվել են Սեզեդեի հիշողության մեջ: Ժամանակի հետ նա ավելի շատ բան է պարզում իր նախնիների պատմության եւ իրենց արտագաղթի պատճառների վերաբերյալ: Նա բազմաթիվ հարցեր ունի, որոնք արտահայտում է բեմից հնչող իր երաժշտության միջոցով:

Դերասանական ուղու սկզբում Սեզեդեն իր համար վերաիմաստավորում է իր հայկական ազգանունը, խորանում ընտանիքի պատմության մեջ ու բեմից փոխանցում այն հանդիսատեսին:

«Չէր կարող պատահականություն լինել այն, որ ես Սեզեդե անունն եմ կրում,- ասում է նա՝ կայծն աչքերի մեջ,- այնքան կատարյալ համադրություն է կյանքի ուղիներով ճամփորդությունս նկարագրելու համար: Ի վերջո, «Սեզեդե» թուրքերենից թարգմանաբար նշանակում է «բարձրացրու ձայնդ»»:

Այսօր Սեզեդեն թատրոնի ու կինոյի հաջողակ դերասանուհի է եւ գլխավոր դեր է կատարում քննադատների դրական կարծիքին արժանացած, փրայմ-թայմում հեռարձակվող «Tatort» («Ոճրագործության վայրը») սերիալի մի քանի դրվագում։

100lives.com