Աշխարհի ոչ մի պետության ոչ մի իշխանություն արդյունավետ չի աշխատի, քանի դեռ չունի գլխի վերևում մահակ՝ քաղաքացիական հասարակության ու կայացած քաղաքական ինստիտուտների տեսքով:

Այլ կերպ ասած՝ մինչև իշխանությանը չվերահսկես, հույս չունենաս, որ չի թալանելու, որ արդյունավետ է աշխատելու, որ գլխիդ պատուհաս չի դառնալու:

Իշխանություններին շատ թե քիչ վերահսկելի դարձնելու լավագույն համակարգը ժողովրդավարականն է: Այն կատարյալ չէ, բայց համեմատաբար լավն է:

Իրական ժողովրդավարական համակարգը ձևական ժողովրդավարություններից ու մյուս ռեժիմներից տարբերվում է այն բանով, որ եթե անգամ կատարյալ սրիկաներ են հավաքվում իշխանության մեջ, ապա ստիպված են լինում դրական գործեր անել, քանզի կա ընտրությունների միջոցով կամ սահմանադրական այլ ճանապարհով հեռացվելու վտանգ:

Առաջադեմ պետությունների քաղաքացիները գիտեն, որ փրկիչներ չեն կարող լինել: Փրկիչը համակարգն է, որը ստիպում է վատ մարդկանց լավ գործեր անել: Եթե այդ համակարգը կա, ապա իշխանությունը ստիպված արդյունավետ է աշխատում ու հաշվետու դառնում հասարակությանը, իսկ եթե ժողովուրդը վստահում է մեկ մարդու ու կողքի քաշվում՝ հայտարարելով, թե «վոժդը» մի բան գիտի ու ինչ անում է, ճիշտ է անում, ապա արդյունքում ստանալու է բռնակալ ու վատ է ապրելու:

Իշխանություններին պետք է ընտրել ու հաջորդ օրվանից փայտը ձեռքից չգցել, որ շան պես վախենա, այլ ոչ թե դառնալ իշխանության «զոմբին» ու հետո բողոքել, թե բա ինչու այսպես եղավ:

Արդյունավետ իշխանություն ունենալու համար անհրաժեշտ է ունենալ զսպումների ու հակակշիռների մեխանիզմներ քաղաքական դաշտում: Պետք է ունենալ նաև բազմաբևեռ քաղաքական դաշտ ու մրցակցային միջավայր: Մենաշնորհը լճացնում է ցանկացած լավ ղեկավարի ու նրան դարձնում չարիք:

Կան մեթոդներ, որոնցով կարելի է պարզել անարդյունավետ աշխատող իշխանությանը.

1.Եթե իշխանությունը պոպուլիստական խոստումներ է տալիս, ապա զգուշացեք, քանի որ գործ ունեք չարիքի հետ և պետք է անմիջապես վռնդել այդ իշխանությանը,

2.Եթե իշխանությունը հանրությանը բաժանում է, թշնամանք սերմանում ու ատելություն քարոզում, այլ ոչ թե միավորում, ապա ձեզ կարելի է ցավակցել, քանզի ապրում եք վտանգավոր իշխանության ներքո,

3.Եթե իշխանությունը անընդհատ դժգոհում է վատ ժառանգությունից, ապա դա հուշում է, որ առկա է անարդյունավետ ու գործ չանող իշխանություն,

4.Եթե իշխանությունը սեփական ձախողումները բացատրում է ներքին կամ արտաքին թշնամիներով ու «բոբոների» կերպար մատուցում հանրությանը, ապա գործ ունենք շարքային դեմագոգի հետ, որը չի կարող արդյունավետորեն ղեկավարել պետությունը և փորձում է շեղել հանրային ուշադրությունը բուն խնդրից,

5.Եթե իշխանությունը տալիս է վերացական խոստումներ (օրինակ՝ խոստանում է երջանկացնել մարդկանց) և չի տալիս չափելի ու գնահատելի խոստումներ, ապա, ամենայն հավանականությամբ, նա դժբախտացնելու է մարդկանց ու անարդյունավետ կառավարի:

Առայժմ այսքանը անարդյունավետ իշխանություններին բացահայտելու մեթոդական ցուցումների մասին:

Հայկ Ուսունց