ՀԱԿաՀՀՇական «կարկառուն» տխրահռչակ Անդրանիկ Քոչարյանը հարցազրույց է տվել Նիկոլի պատի թերթին` «Ազատություն» ռադիոկայանին, եւ, «մեկնաբանելով» պաշտպանության նախկին նախարար Վաղարշակ Հարությունյանին գեներալ-լեյտենանտի կոչումից զրկելու վերաբերյալ նախագահի 2002թ. հուլիսի 22-ի հրամանագիրը չեղյալ ճանաչելու «քաղաքական որոշումը», հերթական անգամ վայրահաչել է Ռոբերտ Քոչարյանի վրա։

Ասել է` «Ռոբերտ Քոչարյանը, ըստ Սահմանադրության, իրավունք չուներ կոչումնազրկել գեներալին, որովհետև այն ժամանակվա գործող Սահմանադրությամբ հստակ գրված էր, որ նախագահը շնորհում է գեներալի կոչում, նա իրավունք չունի առանց դատարանի որոշման կոչումնազրկի գեներալին: Այնպես որ, Ռոբերտ Քոչարյանը հերթական անգամ խախտել է Սահմանադրությունը: Վաղարշակ Հարությունյանի պարագայում ինքը, ամենայն հավանականությամբ, փորձում էր իր վրեժը լուծել` հերթական անգամ խախտելով Սահմանադրությունը»: Եվ ոչ մի խոսք` այն մասին, թե ինչո՞ւ նախագահը գնաց այդ քայլին` զրկեց Վաղարշակ Հարությունյանին գեներալական ուսադիրներից։

Իրողությունն այն է, որ սա կոպտորեն խախտել էր նույն Սահմանադրությունը` հոկտեմբերի 27-ից հետո ստեղծված ծանր իրավիճակում առանց Զինված ուժերի գլխավոր հրամանատարի գիտության՝ տանկեր, զրահամեքենաներ էր դուրս բերել փողոց ու «քշում էր»... ուղիղ նախագահական պալատի վրա։ Աստված գիտի` ինչով այդ ամենը կավարտվեր, եթե նախագահը կորցներ ինքնատիրապետումը եւ չկանխեր անօրինականությունը։

Բայց վերադառնանք «մեր ոչխարներին»։ Այն ժամանակ գործող Սահմանադրության մեջ, իհարկե, խոսք չկար «գեներալին կոչումազրկելու» մասին. ամրագրված էր, որ նախագահը «զինված ուժերի գլխավոր հրամանատարն է, նշանակում է զինված ուժերի բարձրագույն հրամանատարական կազմը», «շնորհում բարձրագույն զինվորական եւ պատվավոր կոչումներ»։ Իսկ կոչումներից զրկելու «գործընթացը» կանոնակարգվում էր օրենքով։

Ուրիշ բան, որ պաշտպանության ոլորտի անգերազանցելի սույն «մասնագետը» չի կարդացել 2002 թ. հուլիսի 3-ին ընդունված «Զինվորական ծառայության անցնելու մասին» օրենքի 29 հոդվածի 7-րդ կետը, որտեղ սեւով սպիտակի վրա գրված էր. «Բարձրագույն սպաները», այսինքն` գեներալ-լեյտենանտները, գեներալ-մայորները, գեներալ-գնդապետները եւ գեներալները, «զինվորական կոչումից կարող են զրկվել նաեւ Հայաստանի Հանրապետության Նախագահի հրամանագրով»: Եվ ընդհանրապես, խիստ յուրօրինակ պատկերացումներ ունի օրենքի եւ օրինականության, սահմանադրաիրավական հարաբերությունների մասին։

Օրինակ՝ երբ վարչապետի պաշտոնն զբաղեցնող անձը Ազգային ժողովի բակում, ամբոխի օվացիաների ներքո, ոտքի վրա «հրամանագիր» էր ստորագրում ԲՀԿ-ական եւ դաշնակցական նախարարներին գործից ազատելու մասին` չունենալով դրա իրավունքը (ըստ Սահմանադրության՝ վարչապետն իրավասու էր դիմել նախագահին, նախագահն էլ, թերուդեմերը կշռելով, կարող էր համապատասխան հրամանագիր ստորագրել, կարող էր չստորագրել), կամ, դարձյալ ոտքի վրա, մաքսատան աշխատակցին գործից հանում էր, դա նորմալ էր` չէր հակասում Սահմանադրությանը։

Երբ «պողոսներին» կոչ էր անում շրջափակել դատարանները, փակել դուռ-լուսամուտները, որ ոչ մեկը չկարողանա ճեղքել «շրջափակման» օղակը, հրապարակավ սպառնում դատավորներին, թե ով է այն դատավորը, որ կարող է իմ ասածին «չէ» ասել, ամեն ինչ ճիշտ էր` օրենքի եւ Սահմանադրության տառը չէր խախտվում։

Երբ ինքն ու «ռազահհշական վերնախավի» մյուս դուրսպրծուկները հոկտեմբերի 27-ից հետո ՊՆ-ում ափալ-թափալ «հրավիրված» խառնաժողովի որոշմամբ՝ նախագահին վերջնագիր էին ներկայացնում`սպանված պետական այրերի դիակները դեռ չսառած, դեմ տալով կառավարության «նոր» կազմը, որտեղ իրեն` Քոչարյան Անդրանիկին վերապահված էր համակարգող նախարարի, այսինքն` փոխվարչապետի պաշտոնը, էլի՛ առաջնորդվում էին Սահմանադրության տառով եւ ոգով։

«Իրավագիտակցության» այդ մակարդակով էլ գլխավորում է ԱԺ կարեւորագույն հանձնաժողովներից մեկը` Պաշտպանության, ազգային անվտանգության հանձնաժողովը, քիթը խոթում ապրիլյան քառօրյա պատերազմի «թաքուն ծալքերի» մեջ, եւ վաղը-մյուս օրը գնահատական է տալու ֆորսմաժորային իրավիճակում ընդունված որոշումներին եւ որոշումներ կայացնողների կոմպետենտությանը։

Հ.Գ.։ Սահմանադրության մեջ ոչ մի տող չկա այն մասին, որ նախագահն իրավասու է ուժը կորցրած ճանաչել իր նախորդների ընդունած իրավական ակտերը, վերականգնել «կոչումազրկված» գեներալի «ստատուսը»։ Սահմանադրության 133-րդ հոդվածի համաձայն՝ հանրապետության նախագահը «վարչապետի առաջարկությամբ, օրենքով սահմանված դեպքերում եւ կարգով շնորհում է բարձրագույն զինվորական կոչումներ»։ Ոչինչ ավելի։

Բայց Քոչարյան Անդրանիկին դա, իհարկե, չի մտահոգում...

Լիլիթ Պողոսյան