Փորձագետներ. Բաքվում հակաիրանական գործողությունների պատճառն ու հետևանքները

● Աշխարհ

16.02.2011 ● 14:57

Փորձագետներ. Բաքվում հակաիրանական գործողությունների պատճառն ու հետևանքները

Փետրվարի 16–ին իրանագետ Մհեր Բաղդասարյանն ու ռազմական հեգեբան Դավիթ Ջամալյանը խոսել են Բաքվում հակաիրանական գործողությունների մասին։ Մհեր Բաղդասարյանի խոսքերով՝ այն, ինչ այժմ կատարվում է Բաքվում, նոր չի սկսվել և երկար պատմություն ունի։ Նա նշել է, թե հաճախ ենք հանդիպում «ադրբեջանցի ազգ» հասկացությունը, սակայն դա սխալ է, և Իրանը ևս շեշտը դնում է հենց այդ հանգամանքի վրա։ «Ադրբեջանցի ազգ» հասկացություն չկա, քանի որ գոյություն ունի Ադրբեջանի Հանրապետություն, որտեղ 10–20 ազգություններ են ապրում։

–Ադրբեջանցին տվյալ դեպքում ավելի շատ քաղաքացիություն է բնորոշում, ինչպես ամերիկացի, ռուսաստանցի և այլն,–ասել է Մ. Բաղդասարյանը։

Նրա խոսքերով՝ Իրանը սկզբում ընդդիմանում էր գաղափարին, որ Իրանում ապրող թրքախոս իրանցիները ևս իրենք իրենց սկսեցին վերջին շրաջնում անվանել ադրբեջանցի, այսինքն՝ Իրանի ադրբեջանցի բնակիչ։

Իրանագետը նշել է, որ Ադրբեջանի հակաիրանական «հիստերիան» սկսվել է Ալիևի ելույթից հետո, որտեղ նա ռուսերեն ասել է «ամբողջ աշխարհի ադրբեջանցիների համերաշխության օր»՝ այդպիսով իրեն համարելով ամբողջ աշխարհի ադրբեջանցիների նախագահ՝ նկատի ունենալով նաև Իրանի 30–35 մլն թրքախոս բնակիչներին։ Դա բավական կոպիտ արձագանք գտավ Իրանում, և Ալիևին կոչ արվեց իրականության պատկերացումը չկորցնել։

Մհեր Բաղդասարյանի կարծիքով՝ Իրանի դեմ ադրբեջանյան գործողություններում աշխատում է արտաքին գործոնը, այսինքն՝ արևմտյան երկրները, որոնք խնդիրներ ունեն Իրանի հետ, փորձում են ուղղակի օգտագործել Ադրբեջանի հնարավոր ռեսուրսները, որպեսզի ներքին լարվածություն ստեղծեն Իրանի համար։

Այստեղ, իրանագետի խոսքերով, նաև 2–րդ խնդիրը կա։ Ադրբեջանը ներկայացնում է, թե Իրանը հայամետ քաղաքականություն է վարում, այտեղ հայկական համայնքը օգտվում է արտոնություններից, իսկ ադրբեջանական համայնքը դրանցից զրկված է։ Սակայն Իրանում ազգային փոքրամասնություն հասկացողություն չկա։ Պարսկաստանն Իրան վերանվանվելուց հետո այնտեղ ազգային փոքրամասնությունների խնդիրը լուծվեց։ Իրանում կան միայն կրոնական փոքրամասնություններ, և հայերն այնտեղ ներկայացված են որպես քրիստոնեական համայնք։ Հետևապես Իրանը ադրբեջանցիների խնդիր չունի, այնտեղ բոլորն իրանցի են։ Իսկ վերջերս անջատողական շարժումների առիթով աշխուժացած ադրբեջանցիները, որոնց ձերբակալել են, հիմնականում դրսից եկածներ են։

Դավիթ Ջամայլանի կարծիքով՝ Ադրբեջանի հակաիրանական քարոզչությունն ուղղված է Հայաստանի դեմ։ Հունվարի 29–ին Հայաստան–Իրան նավթամուղ կառուցելու վերաբերյալ ձեռք բերված պայմանավորվածությունը շատ կարևոր է, քանի որ ՀՀ–ն նվազագույնի է հասցնում իր կախվածությունը, ինչը, բնականաբար, Ադրբեջանում անարձագանք մնալ չի կարող։

Նա նաև նշել է, թե ադրբեջանական բոլոր վարչակագերը Հայաստանի դեմ կիրառել են շատ գործուն քարոզչություն՝ տնտեսական և հաղորդակցային շրջափակումը։ Այս կապակցությամբ ադրբեջանցիները շատ վտանգավոր քարոզչական թեզ են սահմանել, ըստ որի ՀՀ բոլոր հնարավոր տնտեսական դժվարությունների պատճառը Արցախն է։

–Նավթամուղի կառուցումը և առհասարակ Հայաստան–Իրան համագործակցությունը չեզոքացնում է ադրբեջանական շանտաժի միջոցը,–ասել է Դ. Ջամալյանը և ընդգծել, որ դա Բաքվում շատ լավ հասկանում են, և այդ ճնշման լծակը պահպանելու համար ողջ քարոզչական ներուժը ծառայեցվում է Իրանին հարկադրելու ուղղությամբ, որպեսզի վերջինս ձեռք բերված պայմանավորվածություններից հրաժարվի։

Այդուհանդերձ Իրանը, Դ. Ջամալյանի կարծիքով, այն պետությունը չէ, որ հեշտությամբ տրվի այդ ճնշումներին.

–Նա ամերիկյան ճնշումներին է դիմակայում, և ադրբեջանական ճնշումներն այդ ֆոնի վրա, չեմ կարծում, որ շատ գործուն լինեն,–ընդգծել է նա։

7or.am

● Այս խորագրի վերջին նյութերը

Իրանում ավտոբուսի շրջվելու հետևանքով 10 մարդ է զոհվել

21.12.2024 ● 19:34

Որոնողափրկարարական աշխատանքները շարունակվում են:

Գերմանիայում ավտոմեքենան մխրճվել է մարդկանց մեջ, կան զոհեր ու տուժածներ

21.12.2024 ● 11:46

Ոստիկանությունը հայտնել է, որ կարծում է, որ մեքենայի վարորդը գործել է միայնակ:

Նորվեգիայում 170 ուղևորով ինքնաթիռը վայրէջք է կատարել ծովից ընդամենը մի քանի մետր հեռավորության վրա (լուսանկար)

20.12.2024 ● 16:07

Միջադեպի պատճառը եղել են սայթաքուն թռիչքուղին և քամին։

Ադրբեջանում թուրքական ռազմաբազա պետք չէ․ Ալիև (տեսանյութ)

18.12.2024 ● 10:31

Ադրբեջանի և Թուրքիայի դաշնակցային հարաբերությունների մասին Շուշիի հռչակագրում կետ կա, որը ենթադրում է փոխադարձ ռազմական օգնություն սպառնալիքի և ագրեսիայի դեպքում։

«Ֆինիտա լա կոմեդիա». մենք կասեցրինք երկրում 4-րդ հեղափոխության փորձը. Կոբախիձե

17.12.2024 ● 17:29

Այս 4 ընդդիմադիր կուսակցություններն ու 10-ից ավելի ՀԿ-ները Ռուսթավելի պողոտայում չեն կարողանում նույնիսկ 800 մարդ հավաքել։

Թուրքիան ուժեր է կուտակում Սիրիայի սահմանի երկայնքով. ԶԼՄ

17.12.2024 ● 12:53

Թուրքիան լայնածավալ ներխուժում է նախապատրաստում։

Գյումրիում տեղի է ունեցել քաղաքի զարգացման ծրագրի քննարկում (լուսանկար)

Քաղաքապետարանը պարտվեց, «Մայր Հայաստանի» հայցը բավարարվեց․ Yerkir Media-ի ռեպորտաժը

Կապիկություն են կոչում՝ ժողովրդի լեզվով. Անդրանիկ Թևանյանը՝ Գյումրին զավթելու իշխանության ջանքերի մասին (տեսանյութ)

● Աշխարհ