Դատավոր Դանիբեկյանի պարտականությունները միջազգային փաստաթղթերով. Սարգիս Գրիգորյան
GPARTNERS իրավաբանական ընկերության տնօրեն Սարգիս Գրիգորյանն իր հոդվածում անդրադարձել է Ռոբերտ Քոչարյանի ու մյուսների գործով տեղին ունեցած զարգացումներին.
«Տևական ժամանակ է՝ Մարտի 1-ի գործով տեղի չեն ունենում որևէ դատավարական գործողություններ՝ չնայած, որ պաշտպանների կողմից ներկայացված միջնորդությունները պետք է քննության առնվեին անհապաղ։ Իհարկե, այստեղ թերացել են թե՛ Բարձրագույն դատական խորհուրդը և թե՛ Երևան քաղաքի առաջին ատյանի ընդհանուր իրավասության դատարանի նախագահը` յուրաքանչյուրն իր իրավասության շրջանակներում։
Այս պահին այդ խախտումները դնելով մի կողմ՝ պետք է նշել, որ դատավոր Դանիբեկյանն է այն բացառիկ իրավասու անձը, ով արտակարգ դրության պայմաններում ավելի մեծ պատասխանատվությամբ պետք է մոտենա իր պարտականությունների անկախ և անաչառ կատարմանը՝ զերծ մնալով խտրականության դրսևորումներից։ Այս սկզբունքները ամրագրված են մի շարք միջազգային փաստաթղթերում, մասնավորապես` Մարդու իրավունքների եվրոպական կոնվենցիայի 15-րդ հոդվածի (արտակարգ դրություն) կիրառման պրակտիկայում։
Վերջերս միջազգային համայնքը նույնպես ընդունեց բացառիկ իրավական փաստաթղթեր՝ կոչ անելով անդամ երկրներին անհապաղ քայլեր ձեռնարկել բանտարկյալների իրավունքները Եվրոպայում պաշտպանելու համար:
Քննելիս միջնորդությունները դատավոր Դանիբեկյանը պետք է իր որոշումների հիմքում դնի Խոշտանգումների և անմարդկային կամ արժանապատվությունը նվաստացնող վերաբերմունքի կամ պատժի կանխարգելման եվրոպական կոմիտեի (ԽԿԿ) 2020 թվականի մարտի 20-ին հրապարակած ազատազրկված անձանց նկատմամբ վերաբերմունքի սկզբունքները՝ Կորոնավիրուսի (COVID-19) համավարակի համատեքստում։
Տվյալ պարագայում՝ փաստաթղթի 5-րդ կետի համաձայն՝ մոտ անձնային կոնտակտը նպաստում է վիրուսի տարածմանը, համապատասխան բոլոր մարմինները պետք է գործադրեն հստակ ջանքեր՝ անցնելու ազատազրկման այլընտրանքային տարբերակների։ Նման մոտեցման անհրաժեշտությունը առաջնային է և պարտադիր։ Դրանից բացի՝ իշխանությունները ավելի շատ պետք է օգտվեն մինչդատական կալանքի այլընտրանքներից, պատժի ժամանակահատվածի կրճատումից, վաղաժամ ազատումից և պրոբացիայից։
Ավելին՝ փաստաթղթի 6-րդ կետով ամրագրված է, որ առողջապահական խնամքի առումով անհրաժեշտ է հատուկ ուշադրություն դարձնել ազատազրկված անձանց հատուկ կարիքներին, հատկապես խոցելի և/կամ ռիսկային խմբերին, մասնավորապես՝ 60-ից բարձր անձանց և արդեն իսկ որևէ հիվանդություն ունեցող անձանց։
Սկզբունքների պարտադիր կիրառելիության մասին հայտարարել է նաև ԵԽ-ի մարդու իրավունքների հանձնակատարը` կոչ անելով անդամ երկրներին պաշտպանելու կալանավայրերում գտնվող անձանց իրավունքները պանդեմիայի ընթացքում:
Ավելին, դատավոր Դանիբեկյանը պետք է նաև հաշվի առնի ՄԱԿ-ի կառույցների կողմից ընդունված մի շարք փաստաթղթեր, օրինակ՝ Մարդու իրավունքների հարցերով գերագույն հանձնակատարի գրասենյակի և Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության կողմից մշակված «Միջգործակալական հարցերով մշտական հանձնաժողովի միջանկյալ ուղեցույցը COVID-19-ի վերաբերյալ. Ուշադրություն ազատությունից զրկված անձանց վրա»:
2020թ. մարտի 25-ին Հանձնակատարը հորդորեց կառավարություններին և իրավասու մարմիններին արագորեն նվազեցնել մարդկանց թվաքանակը կալանավայրերում: Նա նաև նշեր էր, որ իշխանությունները պետք է լուծումներ փնտրեն ազատ արձակելու այն անձանց, ովքեր COVID-19-ի խոցելի խումբ են հանդիսանում, այդ թվում՝ տարեց կալավորները, տարբեր հիվանդություններ ունեցող անձինք:
Հանձնակատարը նաև նշել է, որ «Այժմ՝ առավել քան երբևէ, կառավարությունները պետք է բոլոր կալանավորված անձանց ազատ արձակեն՝ առանց բավարար իրավական հիմքի առկայության, ներառյալ՝ քաղբանտարկյալներին և այլ անձանց, ովքեր քննադատական կամ հակադիր կարծիքներ արտահայտելու պատճառով կալանավորվել են»:
Այսպիսով՝ ևս մեկ անգամ հարկ է նշել, որ Ռոբերտ Քոչարյանը «քաղբանտարկյալ է…», որի հասկացությունը ամրագրված է 2012 թվականի Եվրոպայի Խորհրդի Խորհրդարանական Վեհաժողովի թիվ 1900(2012) բանաձևում, քանի որ Հայաստանի երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանին ազատությունից զրկումը իրականացվել է Մարդու իրավունքների և հիմնարար ազատությունների պաշտպանության մասին Եվրոպական կոնվենցիայով սահմանված հիմնարար իրավունքների խախտմամբ և քաղաքական շարժառիթներով պայմանավորված։
Ավելին՝ Ռոբերտ Քոչարյանի ազատազրկումն ակնհայտ անարդար դատաքննության արդյունք է, ինչը նույնպես ունի քաղաքական դրդապատճառներ»։
Դատավոր Դանիբեկյանի պարտականությունները միջազգային փաստաթղթերով. Սարգիս Գրիգորյան
GPARTNERS իրավաբանական ընկերության տնօրեն Սարգիս Գրիգորյանն իր հոդվածում անդրադարձել է Ռոբերտ Քոչարյանի ու մյուսների գործով տեղին ունեցած զարգացումներին.
«Տևական ժամանակ է՝ Մարտի 1-ի գործով տեղի չեն ունենում որևէ դատավարական գործողություններ՝ չնայած, որ պաշտպանների կողմից ներկայացված միջնորդությունները պետք է քննության առնվեին անհապաղ։ Իհարկե, այստեղ թերացել են թե՛ Բարձրագույն դատական խորհուրդը և թե՛ Երևան քաղաքի առաջին ատյանի ընդհանուր իրավասության դատարանի նախագահը` յուրաքանչյուրն իր իրավասության շրջանակներում։
Այս պահին այդ խախտումները դնելով մի կողմ՝ պետք է նշել, որ դատավոր Դանիբեկյանն է այն բացառիկ իրավասու անձը, ով արտակարգ դրության պայմաններում ավելի մեծ պատասխանատվությամբ պետք է մոտենա իր պարտականությունների անկախ և անաչառ կատարմանը՝ զերծ մնալով խտրականության դրսևորումներից։ Այս սկզբունքները ամրագրված են մի շարք միջազգային փաստաթղթերում, մասնավորապես` Մարդու իրավունքների եվրոպական կոնվենցիայի 15-րդ հոդվածի (արտակարգ դրություն) կիրառման պրակտիկայում։
Վերջերս միջազգային համայնքը նույնպես ընդունեց բացառիկ իրավական փաստաթղթեր՝ կոչ անելով անդամ երկրներին անհապաղ քայլեր ձեռնարկել բանտարկյալների իրավունքները Եվրոպայում պաշտպանելու համար:
Քննելիս միջնորդությունները դատավոր Դանիբեկյանը պետք է իր որոշումների հիմքում դնի Խոշտանգումների և անմարդկային կամ արժանապատվությունը նվաստացնող վերաբերմունքի կամ պատժի կանխարգելման եվրոպական կոմիտեի (ԽԿԿ) 2020 թվականի մարտի 20-ին հրապարակած ազատազրկված անձանց նկատմամբ վերաբերմունքի սկզբունքները՝ Կորոնավիրուսի (COVID-19) համավարակի համատեքստում։
Տվյալ պարագայում՝ փաստաթղթի 5-րդ կետի համաձայն՝ մոտ անձնային կոնտակտը նպաստում է վիրուսի տարածմանը, համապատասխան բոլոր մարմինները պետք է գործադրեն հստակ ջանքեր՝ անցնելու ազատազրկման այլընտրանքային տարբերակների։ Նման մոտեցման անհրաժեշտությունը առաջնային է և պարտադիր։ Դրանից բացի՝ իշխանությունները ավելի շատ պետք է օգտվեն մինչդատական կալանքի այլընտրանքներից, պատժի ժամանակահատվածի կրճատումից, վաղաժամ ազատումից և պրոբացիայից։
Ավելին՝ փաստաթղթի 6-րդ կետով ամրագրված է, որ առողջապահական խնամքի առումով անհրաժեշտ է հատուկ ուշադրություն դարձնել ազատազրկված անձանց հատուկ կարիքներին, հատկապես խոցելի և/կամ ռիսկային խմբերին, մասնավորապես՝ 60-ից բարձր անձանց և արդեն իսկ որևէ հիվանդություն ունեցող անձանց։
Սկզբունքների պարտադիր կիրառելիության մասին հայտարարել է նաև ԵԽ-ի մարդու իրավունքների հանձնակատարը` կոչ անելով անդամ երկրներին պաշտպանելու կալանավայրերում գտնվող անձանց իրավունքները պանդեմիայի ընթացքում:
Ավելին, դատավոր Դանիբեկյանը պետք է նաև հաշվի առնի ՄԱԿ-ի կառույցների կողմից ընդունված մի շարք փաստաթղթեր, օրինակ՝ Մարդու իրավունքների հարցերով գերագույն հանձնակատարի գրասենյակի և Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության կողմից մշակված «Միջգործակալական հարցերով մշտական հանձնաժողովի միջանկյալ ուղեցույցը COVID-19-ի վերաբերյալ. Ուշադրություն ազատությունից զրկված անձանց վրա»:
2020թ. մարտի 25-ին Հանձնակատարը հորդորեց կառավարություններին և իրավասու մարմիններին արագորեն նվազեցնել մարդկանց թվաքանակը կալանավայրերում: Նա նաև նշեր էր, որ իշխանությունները պետք է լուծումներ փնտրեն ազատ արձակելու այն անձանց, ովքեր COVID-19-ի խոցելի խումբ են հանդիսանում, այդ թվում՝ տարեց կալավորները, տարբեր հիվանդություններ ունեցող անձինք:
Հանձնակատարը նաև նշել է, որ «Այժմ՝ առավել քան երբևէ, կառավարությունները պետք է բոլոր կալանավորված անձանց ազատ արձակեն՝ առանց բավարար իրավական հիմքի առկայության, ներառյալ՝ քաղբանտարկյալներին և այլ անձանց, ովքեր քննադատական կամ հակադիր կարծիքներ արտահայտելու պատճառով կալանավորվել են»:
Այսպիսով՝ ևս մեկ անգամ հարկ է նշել, որ Ռոբերտ Քոչարյանը «քաղբանտարկյալ է…», որի հասկացությունը ամրագրված է 2012 թվականի Եվրոպայի Խորհրդի Խորհրդարանական Վեհաժողովի թիվ 1900(2012) բանաձևում, քանի որ Հայաստանի երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանին ազատությունից զրկումը իրականացվել է Մարդու իրավունքների և հիմնարար ազատությունների պաշտպանության մասին Եվրոպական կոնվենցիայով սահմանված հիմնարար իրավունքների խախտմամբ և քաղաքական շարժառիթներով պայմանավորված։
Ավելին՝ Ռոբերտ Քոչարյանի ազատազրկումն ակնհայտ անարդար դատաքննության արդյունք է, ինչը նույնպես ունի քաղաքական դրդապատճառներ»։
Աղբյուրը՝ panorama.am