Հայ-ադրբեջանական սահմանին և Արցախյան ուղղությամբ Ադրբեջանի ռազմական սադրանքներին զուգահեռ՝ Ադրբեջանի իշխանությունները նպատակադրված կերպով սրում են ռազմատենչ հռետորաբանությունը տարածաշրջանում։
Ադրբեջանի ՊՆ ղեկավար Զաքիր Հասանովն այսօր զինծառայողներին կենտրոնական հրամանատարական կետում ծառայողական խորհրդակցության ժամանակ կոչ է արել պատրաստ լինել հակառակորդի՝ իբրև թե Հայաստանի ռազմական սադրանքներին, ավելին՝ ճնշել դրանք։ Հայկական կողմերը, մասնավորապես՝ ՀՀ ՊՆ-ն և Արցախի ՊԲ-ն անցնող օրերի ընթացքում հաղորդագրություններ էին տարածել Ադրբեջանի կողմից հրադադարի ռեժիմի խախտումների մասին։
Իսկ այսօր ՀՀՊՆ-ն հայտարարել է, որ Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարությունն ապատեղեկատվություն է տարածել, հայտարարելով, թե իբր հուլիսի 30-ին ՀՀ ԶՈՒ ստորաբաժանումները հրաձգային զինատեսակներից կրակ են բացել հայ-ադրբեջանական սահմանի արևելյան հատվածում տեղակայված ադրբեջանական դիրքերի ուղղությամբ, իսկ իրադրությունը հայ-ադրբեջանական սահմանին հարաբերականորեն կայուն է և գտնվում է ՀՀ ԶՈւ լիարժեք վերահսկողության ներքո։
168․am-ի հետ զրույցում, գնահատելով հակամարտության գոտում ստեղծված իրավիճակը, ռուս ռազմական վերլուծաբան Ալեքսանդր Խրամչիխինն ասաց, որ ԼՂ-ի ուղղությամբ, իսկ այսօր նաև հայ-ադրբեջանական սահմանին, որը դեռևս սահմանազատված չէ, ռազմական սադրանքները ռազմական տեսության տեսանկյունից բնականոն երևույթ են, և դրանք կարելի է բացառել միմիայն հակամարտության գոտում բոլոր խնդիրների լուծումից հետո։
Նրա խոսքով, նման իրավիճակում ռազմական սադրանքները հաճախակի կարող են լինել նաև հակամարտող կողմերի միջև ռազմական հավասարակշռության խախտման և կողմերից մեկի ավելի մեծ ռազմական ուժի պարագայում։
«Հայաստանի և Ադրբեջանի դեպքում այս երկու բաղադրիչն էլ կա՝ և՛ չկարգավորված խնդիրներ, և՛ ուժային հավասարակշռության էական խախտում։ Ուժային հավասարակշռության խախտումը պատերազմի մեկնարկի պատճառ էր նաև, այդ հավասարակշռությունը, որը խաղաղությունը երաշխավորող գործոն է, դեռ չի վերականգնվել։ Եթե դա չկա, շատ բարդ է հակամարտության գոտում խոսել խաղաղության հեռանկարների, սադրանքների բացակայության մասին, քանի որ հակառակորդի ռազմական ուժը կարող է զսպել միայն դրա դիմաց կանգնած նույնպիսի ռազմական ուժը։ Թե ի՞նչ է այս առումով անում ՀՀ իշխանությունը, ես չեմ կարող ասել, բայց փաստորեն մենք ունենք չփոփոխված իրավիճակ։ Սակայն դա նաև նշանակում է, որ լայնածավալ պատերազմի ռեսուրս չկա տարածաշրջանում և կա միայն պատերազմի սպառնալիք՝ քաղաքական խնդիրները լուծելու նպատակով։ Բացի այդ, ադրբեջանական կողմը խոսել էր սադրանքները բացառելու մասին, և կոնկրետ ուղիղ սպառնալիքներ չէին հնչել։ Իսկ պատերազմներին ընդառաջ ռազմական գործիչները սովորաբար ավելի սուր հռետորաբանությամբ են հանդես գալիս։ Ամփոփելով՝ կարող ենք ասել, որ Ադրբեջանը մտավախություն ունի, որ պատերազմն Ուկրաինայում կստիպի մոռանալ Հարավային Կովկասի և Ադրբեջանի հաղթանակի, դրա արդյունքների մասին, որոնք դեռ հստակեցված չեն վերջնականորեն Ադրբեջանի համար։
Սա ստիպում է գործի դնել ռազմատենչ հռետորաբանություն և այլ մեխանիզմներ խնդիրները լուծելու համար»,-ասաց Խրամչիխինը։
Ուստի, ըստ նրա, եթե չեն լուծվում խնդիրները, և Հայաստանն ու Ադրբեջանը համաձայնության չեն գալիս Ղարաբաղի ու սահմանների հարցի շուրջ, պետք է սպասել ու պատրաստ լինել սադրանքների։
«Ադրբեջանի դեպքում կա նաև պատերազմում իր հաղթանակի գործոնը, 2020-ին ռազմական սցենարն Ադրբեջանի համար դրական ընթացք է ունեցել, ուստի այս թեման Ադրբեջանն այսօր ավելի հեշտ ու հաճախ է օգտագործում՝ որպես հաջողված օրինակ։ Սակայն, մյուս կողմից, ինչպես ասացի, պատերազմն Ուկրաինայում շատ բան է փոխում, և կան կոնկրետ մտավախություններ, որ հակամարտությունը և բոլոր հարցերը կսառեցվեն ու կսառեցվեն նաև դրսի դերակատարների կողմից, ուստի Ադրբեջանը բոլորին փորձում է հասկացնել, որ իր համար չլուծված խնդիրներ կան»,-նկատեց նա՝ գրեթե բացառելով լայնածավալ պատերազմական սցենարը։
Վերլուծաբանի համար այդքան էլ հասկանալի չէ՝ ինչ են անում ՀՀ իշխանությունները։ Նա չի բացառում, որ պարզապես ժամանակ են ձգձգում։
«Ադրբեջանն էլ փորձում է դա թույլ չտալ»,-նկատեց նա։
Ադրբեջանը մտավախություններ ունի․ Խրամչիխին
Հայ-ադրբեջանական սահմանին և Արցախյան ուղղությամբ Ադրբեջանի ռազմական սադրանքներին զուգահեռ՝ Ադրբեջանի իշխանությունները նպատակադրված կերպով սրում են ռազմատենչ հռետորաբանությունը տարածաշրջանում։
Ադրբեջանի ՊՆ ղեկավար Զաքիր Հասանովն այսօր զինծառայողներին կենտրոնական հրամանատարական կետում ծառայողական խորհրդակցության ժամանակ կոչ է արել պատրաստ լինել հակառակորդի՝ իբրև թե Հայաստանի ռազմական սադրանքներին, ավելին՝ ճնշել դրանք։ Հայկական կողմերը, մասնավորապես՝ ՀՀ ՊՆ-ն և Արցախի ՊԲ-ն անցնող օրերի ընթացքում հաղորդագրություններ էին տարածել Ադրբեջանի կողմից հրադադարի ռեժիմի խախտումների մասին։
Իսկ այսօր ՀՀՊՆ-ն հայտարարել է, որ Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարությունն ապատեղեկատվություն է տարածել, հայտարարելով, թե իբր հուլիսի 30-ին ՀՀ ԶՈՒ ստորաբաժանումները հրաձգային զինատեսակներից կրակ են բացել հայ-ադրբեջանական սահմանի արևելյան հատվածում տեղակայված ադրբեջանական դիրքերի ուղղությամբ, իսկ իրադրությունը հայ-ադրբեջանական սահմանին հարաբերականորեն կայուն է և գտնվում է ՀՀ ԶՈւ լիարժեք վերահսկողության ներքո։
168․am-ի հետ զրույցում, գնահատելով հակամարտության գոտում ստեղծված իրավիճակը, ռուս ռազմական վերլուծաբան Ալեքսանդր Խրամչիխինն ասաց, որ ԼՂ-ի ուղղությամբ, իսկ այսօր նաև հայ-ադրբեջանական սահմանին, որը դեռևս սահմանազատված չէ, ռազմական սադրանքները ռազմական տեսության տեսանկյունից բնականոն երևույթ են, և դրանք կարելի է բացառել միմիայն հակամարտության գոտում բոլոր խնդիրների լուծումից հետո։
Նրա խոսքով, նման իրավիճակում ռազմական սադրանքները հաճախակի կարող են լինել նաև հակամարտող կողմերի միջև ռազմական հավասարակշռության խախտման և կողմերից մեկի ավելի մեծ ռազմական ուժի պարագայում։
«Հայաստանի և Ադրբեջանի դեպքում այս երկու բաղադրիչն էլ կա՝ և՛ չկարգավորված խնդիրներ, և՛ ուժային հավասարակշռության էական խախտում։ Ուժային հավասարակշռության խախտումը պատերազմի մեկնարկի պատճառ էր նաև, այդ հավասարակշռությունը, որը խաղաղությունը երաշխավորող գործոն է, դեռ չի վերականգնվել։ Եթե դա չկա, շատ բարդ է հակամարտության գոտում խոսել խաղաղության հեռանկարների, սադրանքների բացակայության մասին, քանի որ հակառակորդի ռազմական ուժը կարող է զսպել միայն դրա դիմաց կանգնած նույնպիսի ռազմական ուժը։ Թե ի՞նչ է այս առումով անում ՀՀ իշխանությունը, ես չեմ կարող ասել, բայց փաստորեն մենք ունենք չփոփոխված իրավիճակ։ Սակայն դա նաև նշանակում է, որ լայնածավալ պատերազմի ռեսուրս չկա տարածաշրջանում և կա միայն պատերազմի սպառնալիք՝ քաղաքական խնդիրները լուծելու նպատակով։ Բացի այդ, ադրբեջանական կողմը խոսել էր սադրանքները բացառելու մասին, և կոնկրետ ուղիղ սպառնալիքներ չէին հնչել։ Իսկ պատերազմներին ընդառաջ ռազմական գործիչները սովորաբար ավելի սուր հռետորաբանությամբ են հանդես գալիս։ Ամփոփելով՝ կարող ենք ասել, որ Ադրբեջանը մտավախություն ունի, որ պատերազմն Ուկրաինայում կստիպի մոռանալ Հարավային Կովկասի և Ադրբեջանի հաղթանակի, դրա արդյունքների մասին, որոնք դեռ հստակեցված չեն վերջնականորեն Ադրբեջանի համար։
Սա ստիպում է գործի դնել ռազմատենչ հռետորաբանություն և այլ մեխանիզմներ խնդիրները լուծելու համար»,-ասաց Խրամչիխինը։
Ուստի, ըստ նրա, եթե չեն լուծվում խնդիրները, և Հայաստանն ու Ադրբեջանը համաձայնության չեն գալիս Ղարաբաղի ու սահմանների հարցի շուրջ, պետք է սպասել ու պատրաստ լինել սադրանքների։
«Ադրբեջանի դեպքում կա նաև պատերազմում իր հաղթանակի գործոնը, 2020-ին ռազմական սցենարն Ադրբեջանի համար դրական ընթացք է ունեցել, ուստի այս թեման Ադրբեջանն այսօր ավելի հեշտ ու հաճախ է օգտագործում՝ որպես հաջողված օրինակ։ Սակայն, մյուս կողմից, ինչպես ասացի, պատերազմն Ուկրաինայում շատ բան է փոխում, և կան կոնկրետ մտավախություններ, որ հակամարտությունը և բոլոր հարցերը կսառեցվեն ու կսառեցվեն նաև դրսի դերակատարների կողմից, ուստի Ադրբեջանը բոլորին փորձում է հասկացնել, որ իր համար չլուծված խնդիրներ կան»,-նկատեց նա՝ գրեթե բացառելով լայնածավալ պատերազմական սցենարը։
Վերլուծաբանի համար այդքան էլ հասկանալի չէ՝ ինչ են անում ՀՀ իշխանությունները։ Նա չի բացառում, որ պարզապես ժամանակ են ձգձգում։
«Ադրբեջանն էլ փորձում է դա թույլ չտալ»,-նկատեց նա։