Հարգելի՛ հայրենակիցներ,

Ես այսօրվա հանրահավաքին եկել եմ որդուս՝ Նորայրի հետ։ Իր ձեռքին արցախցի փոքրիկ աղջնակի լուսանկարն է՝ ի նշան մեր միասնության, համերաշխության։ Եկեք բարձր ծափահարություններով ողջունենք Արցախի մեր հայրենակիցներին ու ասենք, որ իրենց հետ ենք, իրենք միայնակ չեն։

Այս երեխան Արցախում տեղի ունեցած հզոր հանրահավաքին մասնակցում էր «Ես քո՛ զավակն եմ, Հայաստա՛ն» գրությունը ձեռքին։ Ուշադրությո՛ւն դարձրեք, գրության մեջ շեշտերը դրված են «քո»–ի և «Հայաստան»–ի վրա։ Արցախցին խնդրում է, պահանջում, ճիչ արձակում, որ իրեն Հայաստանը որբանոց, ավելի ճիշտ՝ սպանդանոց չհանձնի, քանզի ինքը Հայաստանի՛ զավակն է, ոչ թե Ադրբեջանի։

Հայկական ընտանիքում երեխան ամեն ինչ է, մենք պաշտում ենք մեր երեխաներին։ Երեխան մեր շարունակության երաշխավորն է։ Մեզ հիմա ուզում են այլասերել։ Հիմնավորում են, որ պետք է հանձնել երեխային թշնամուն, որպեսզի ծնողները խաղաղ ու լավ ապրեն։ Սա խայտառակություն է և անբարոյականություն։ Հայաստանը վերածնվել է Ղարաբաղյան շարժումից ու չի կարող ադրբեջանական սպանդանոց հանձնել իր մինուճարին։

Եկեք ուրեմն ևս մեկ անգամ ծափահարություններով ողջունենք արցախցի մեր քույրերին ու եղբայրներին՝ խոստանալով, որ մենք նրանց չենք լքելու, քանզի մայր Հայաստանը չպետք է հանձնի իր Արցախին և գնա ինքնաոչնչացման։

Հարգելի՛ հայրենակիցներ,

Հայ ժողովուրդը ծանր ու ամոթալի վիճակի մեջ է հայտնվել: Մենք հիմա լինել–չլինելու խնդրի առաջ ենք կանգնած:

Նիկոլ Փաշինյանի պաշտոնավարման ամեն մի օրը ամենանվազագույն հաշվարկներով արժեցել է 3 զինվորի կյանք։ Դա նշանակում է, որ մենք ամեն ամիս կորցրել ենք 3–ից 4 դպրոցավարտ դասարան, ու սա վերջ չունի։ Երեխաներին մեծացնում ենք, ուսման ենք տալիս ու 18 տարեկանում հանձնում Նիկոլին։ Նա էլ նրանց հանձնում է հողին կամ թողնում մարտի դաշտում՝ անթաղ, որ հետո ընտանյոք հանդերձ դիվային տեքստեր գրեն այդ թեմայով։

Ժողովո՛ւրդ ջան,

Ես Ձեզ հետ մաքսիմալ անկեղծ եմ խոսելու և ակնկալում եմ փոխադարձ ըմբռնում։

Ես շատ լավ գիտեմ ձեր բոլորի սպասումները, հարցերը՝ բա ե՞րբ, բա ինչպե՞ս, բա ինչքա՞ն, բա վերջը՞․․․

Այն, որ Հայաստանը դեռ պարտության դեմքով է ներկայացված, միջազգային մասշտաբի խայտառակություն է։ Այս ամենի համար մեղքի իր մեծ բաժինն ունեն խորհրդարանական ու արտախորհրդարանական ընդդիմադիր քաղաքական ուժերը։ Ամենաշատը քննադատության է արժանանում խորհրդարանական ամենամեծ ընդդիմադիր խմբակցությունը՝ տիտղոսային ընդդիմությունը, ինչը բնական է և հասկանալի․ ում ավելի շատ քվե եք տվել ու ավելի շատ եք վստահում, նրանից էլ ամենաշատն իրավունք ունեք պահանջել և երբ սպասելի արդյունքը չի լինում, հենց նրանից էլ ամենաշատը կարող եք դժգոհել։ Ես գիտեմ, որ այդ դժգոհությունը բարեկամական է և սրտացավությունից է բխում։ Կան բացթողումներ, բայց մյուս կողմից էլ հնարավոր չէ չգնահատել այն պայքարը, որ տևական ժամանակ մղում է նույն խորհրդարանական ընդդիմությունն իր գործընկերների հետ։ Ամիս ու կես, 24–ժամվա ռեժիմով պայքարի ընթացքում եղել են կալանքներ, բախումներ։ Մարդիկ չեն կոտրվել, գիշերը ցերեկ են արել։ Փառք ու պատիվ բոլորին։

Չնկատել շարժման անկեղծ պայքարն ու ձեռքբերումները, արդար չէ։ Մյուս կողմից՝ շարժումը պարտավոր է ընդունել օբյեկտիվ քննադատությունն ու դասեր քաղել սեփական սխալներից։

Ընդդիմադիր քաղաքական ուժերը միմյանց քննադատում են ավելի կամ պակաս մեղավոր լինելու համար, սոցցանցերում երբեմն «վիրտուաl ձեռնամարտեր» են մղվում, բայց դա կոնտրպրոդուկտիվ է ու ոչ մի տեղ չի տանում։ Ի՞նչ իմաստ ունի միմյանց թիրախավորելը, եթե կա գլխավոր ու միակ թիրախը։

Պետք է դուրս գալ այս վիճակից ու միասնաբար պայքարել՝ մի կողմ դնելով բոլոր մանր տարաձայնությունները, կապրիզները, ամբիցիաները։

Սիրելի՛ գաղափարակիցներ, պայքարի մարտիկնե՛ր,

Դուք օրերով, ամիսներով, տարիներով պայքարել եք ու միակ սուբյեկտն եք, որ իրավունք ունեք բոլորին քննադատել ու բոլորից պահանջել։ Դուք արժանի եք հարգանքի ու հաղթանակի։ Նիկոլի պաշտոնավարմամբ պայմանավորված ձեր դժգոհությունը ընդդիմադիր քաղաքական ուժերից մարդկային է և օբյեկտիվ։ Ու որպեսզի առանձին մեղավորների չփնտրենք և թեման փակենք, ես այսօրվա վիճակի համար քաղաքական ուժերի փոխարեն ներողություն եմ խնդրում ձեզանից։ ժողովո՛ւրդ ջան, կներե՛ք։

Բայց միայն ներողությունը քիչ է։ Քաղաքական մարդու գործը նաև խոստում տալն է ու այն կատարելը։ Ներողությունից բացի ես խոստանում եմ, որ կռիվ ենք տալու մինչև հաղթական արդյունք, քանզի հակառակ դեպքում անձամբ ես իմաստ չեմ տեսնի խորհրդարանում կամ քաղաքականությունում մնալու մեջ։ Իմ անձնական պարտությունն այդ դեպքում շատ փոքր բան կլինի մեր երկրի պարտության համեմատ։ Ես չեմ ուզում, որ մենք երկիրը տանուլ տանք։ Հաղթանակի համար անմնացորդ կռիվ ենք տալու։ Երդվու՛մ եմ։

Պետք է սխալներից հետևություններ անել ու վերաիմաստավորել անցած ճանապարհը։ Սխալվելն ամոթ չէ, բայց չսովորելը կամ սխալները կրկնելն աններելի են։ Մենք, հետևաբար, պետք է արմատապես վերանայենք մեր պայքարի մարտավարությունը, փոխենք գործիքակազմերը, ընդլայնենք ձևաչափը կամ նոր ձևաչափ առաջարկենք։

Ես գիտեմ, որ հիմա շատերի մոտ անորոշություն է, նաև՝ խուճապային տրամադրություն և հոռետեսություն։ Պետք է դուրս բերել մարդկանց այս վիճակից։ Իշխանությունները տարածում են այն միտքը, թե, իբր, մենք մենակ ենք, դաշնակիցները մեզ քցել են, ուրիշ ճար չունենք ու պետք է ապավինենք Թուրքիայի և Ադրբեջանի ողորմածությանը, որ խաղաղ ապրենք։ Դա սո՛ւտ է։

Ես շփվել եմ մեր բարեկամ երկրների ազդեցիկ շրջանակների հետ։ Նրանք վստահեցնում են, որ Հայաստանի գործող իշխանության պատճառով է մեր երկիրը լքված վիճակում հայտնվել և ներքաղաքական դրական փոփոխության դեպքում իրենք ամեն կերպ աջակցելու են Հայաստանին։

Հարգելի՛ ժողովուրդ,

Մենք պայքարի երկար փուլ ենք անցել միասին, հիմա մտնում ենք նոր փուլ։ Փորձ ձեռք բերած ու ավելի հասունացած վիճակում։ Այսօրվա հանրահավաքը շատ խորհրդանշական է։ Այն էստաֆետը վերցնում է 88–ի շարժումից, Արցախում տեղի ունեցած «SOS» հնչեցնող հավաքից և իր հերթին էստաֆետը փոխանցում նոր փուլին։ Սա Հայաստանի գոյության կռիվն է։

Ես հիմա կներկայացնեմ 10 թեզ Հայաստանի ու Արցախի ապագայի մասին, անելիքի մասին։

Թեզ 1-ին

Պետք է փոխվի Հայաստանի անունից բանակցողը: Պարտության դեմքը աշխարհին բերում է այն տեսակետին, որ հայ ժողովուրդը համակերպվել է Ադրբեջանի պահանջների հետ ու պատրաստ է այն ամրագրել թղթի վրա՝ Արցախը ճանաչելով որպես Ադրբեջանի մաս ու հարցականի տակ դնելով Հայաստանի գոյությունը:

2019-ին նա ասում էր՝ «Արցախը Հայաստան է, և վե՛րջ»: Այսօր նա ասում է՝ «Սյունիքը Հայաստան է, և վե՛րջ»: Չի՛ կարելի է թույլ տալ, որ վերջում ասի՝ «Երևանը Հայաստան է, և վե՛րջ», ինչն ինքը, հավանաբար, պլանավորում է անել Վաշինգտոնի կամ Փարիզի իր թաքստոցից:

Թեզ 2-րդ

Բանակցողի փոփոխությունն անհրաժեշտ, բայց ոչ բավարար պայման է: Նոր բանակցողը չպետք է ավելի զիջողական լինի, քան այսօրվա բանակցողը և, միևնույն ժամանակ, չպետք է տղայական կեղծ ռազմահայրենասիրական դիրքորոշմամբ հանդես գա։ Երկու դեպքում էլ պատերազմ ու պարտություն ենք ստանալու։ Մինչդեռ մեզ երկարատև ու կայուն խաղաղություն է պետք։

Թեզ 3-րդ

Չի կարելի հայ-ադրբեջանական բանակցային ձևաչափը և Արցախի հարցը դարձնել աշխարհաքաղաքական մրցակցության կռվախնձոր: Դա միջազգային արկածախնդրություն է, և միայն կորուստներ է բերում մեզ։

Թեզ 4-րդ

Հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների բանակցային ձևաչափը պետք է լինի Երևան-Մոսկվա-Բաքու եռանկյունում: Աշխարհաքաղաքական կենտրոնների մրցակցությունից շահում է միայն Ադրբեջանը, ինչը չի կարելի թույլ տալ։

Թեզ 5-րդ

Հայաստանը պետք է ժամանակ ու շունչ քաշելու հնարավորություն ստանա: Մենք պետք է բանակցենք, ամեն մի ձևակերպման համար կռիվ տանք, իսկ թիկունքում զարգացնենք տնտեսությունը, վերականգնենք բանակը, վերացնենք ներհասարակական թշնամության մթնոլորտը:

Թեզ 6-րդ

Խաղաղության ու լարվածության թուլացման համար պետք է բացվեն տրանսպորտային բոլոր տեսակի կոմունիկացիաները՝ բացառելով միջանցքային տրամաբանությունը:

Սահմանների դելիմիտացիան պետք է իրականացվի սովետական քարտեզներով այնպես, որ դրանից չտուժեն մեր քաղաքացիների իրավունքները, մեր երկրի տարածքային ամբողջականությունը:

Թեզ 7-րդ

Արցախահայության աջակցության մասշտաբային ծրագրեր պետք է իրականացնել․ առանց Արցախի՝ Հայաստանի գոյությունը հարցականի տակ է հայտնվելու։

Թեզ 8-րդ

Նոր բանակցողի պարագայում ներքին կյանքում պետք է բացառվի հին բարքերի կրկնությունը կամ այսօրվա այլասերված բարքերի վերարտադրությունը:

Թեզ 9-րդ

Մեզ պետք է ոչ միայն ուժեղ ու անվտանգ, այլ նաև արդար Հայաստան կերտել, որտեղ իրենց լիարժեք տեր կզգան բոլոր մեր քաղաքացիները: Սոցիալական բեռի տակ կքած ու արդարության կարոտ մարդն իրեն չի կարող պետության լիարժեք տեր զգալ։

Չորս տարի առաջ այս ստախոսները հասարակ մարդուն խոստացան արդարություն, սակայն տվեցին միայն ծանր կյանք, պատերազմներ ու կորուստներ:

Բանանի գնի իջեցման մասին էին խոսում չորս տարի առաջ, այսօր տեղական կարտոֆիլն ու լոլիկն են դառնում բանանի գնի կամ ավելի թանկ: Ինչ վերաբերում է թալանին, ապա սրանք այդ հարցում բոլորի գլուխները լվացին ու հեղափոխական կոչված օլիգարխիա ձևավորեցին։ Այդպես է լինում, երբ իշխանության են գալիս պրոֆեսիոնալ խաբեբաները:

Թեզ 10-րդ

Իշխանափոխության համար անհրաժեշտ են հասարակական–քաղաքական լայն համախմբում, պայքարի ընդլայնված կամ նոր ձևաչափ, նոր որակի Հայաստանի հայեցակարգ, պրոֆեսիոնալ կադրեր, դաշնակիցների ու աշխարհի համար ընկալելի ու վստահելի քաղաքական կոդեր, կամք, վճռականություն, առաջնորդություն։

Այս թեզերը կյանքի կոչելու համար մենք պետք է ըստ անհրաժեշտության օգտագործենք խորհրդարանական և արտախորհրդարանական աշխատանքների բոլոր գործիքակազմերը՝ առաջնորդվելով բացառապես մեր օրակարգով։

Եվ ուրեմն՝

Հայաստա՛ն, ոտքի՛

Արցա՛խ, ոտքի՛

Ժողովո՛ւրդ, ոտքի՛

Հանուն Հայաստանի, Հանուն Արցախի, հանուն մեր ժողովրդի:

Անդրանիկ Թևանյան