Ընդհանրապես ընդունված է, որ ոսկին ամենահազվագյուտ և ամենաթանկարժեք մետաղներից է։ Դա, անշուշտ, այդպես է, բայց մեկ այլ մետաղ՝ ռոդիումը, ակնհայտորեն ավելի բարձր տեղ է զբաղեցնում երկու կատեգորիաներում: Այս մասին գրում է «Новая наука»-ն։

Այսօր աշխարհում ամենաթանկարժեք մետաղը ռոդիումն է: Այն հազվագյուտ մետաղ է պլատինի ընտանիքից, որը չի փոխազդում թթվածնի հետ։ Արդյունքում, այն դիմացկուն է կոռոզիայի և օքսիդացման հանդեմ: Այն ունի նաև շատ բարձր հալման կետ՝ մոտ 1964 աստիճան Ցելսիուս։ Ռոդիումը հիմնականում օգտագործվում է տրանսպորտային միջոցների արտանետումների կատալիզացման մեջ՝ աղտոտող նյութերի արտանետումները նվազեցնելու (պահանջարկի մոտ 90%-ը) համար: Այն նաև օգտագործվում է այլ ոլորտներում, ինչպիսիք են թանկարժեք զարդերը և տվյալների պահպանման սարքերը: Նրա դեֆիցիտն ու մեծ պահանջարկն այն դարձնում են շատ թանկարժեք մետաղ։

Ռոդիումը հայտնաբերվել է 1803 թվականին՝ բրիտանացի քիմիկոս Ուիլյամ Հայդ Վոլասթոնի կողմից՝ իր ժամանակի մեծ հարգանք վայելող գիտնական, որը նաև պատասխանատու է պալադիումի հայտնաբերման համար մի քանի տարի առաջ՝ 1802 թվականին։ Պլատինի հանքանյութի նմուշն ուսումնասիրելիս Վոլասթոնը նկատել է արծաթափայլ-սպիտակ մետաղի առկայություն, որը չէր համապատասխանում այդ ժամանակ հայտնի պլատինե խմբի մյուս մետաղներից որևէ մեկին: Նա նոր մետաղն անվանել է «ռոդիում»՝ հունարեն «ռոդոն» բառից, որը նշանակում է «վարդ», քանի որ մետաղը ռոդիումի սուլֆատի լուծույթին վարդագույն գույն է տալիս:

Ռոդիումը պարունակվում է երկրակեղևում՝ մոտ 0,000037 մաս/միլիոն քանակությամբ: Համեմատության համար նշենք, որ ոսկին, ըստ Թագավորական քիմիական ընկերության, պարունակվում է մոտ 0,0013 մաս/ միլիոն քանակությամբ: Մետաղը հիմնականում արդյունահանվում է Հարավային Աֆրիկայում, որն աշխարհի խոշորագույն արտադրողն է։ Ռոդիում արտադրող այլ երկրների թվում են Ռուսաստանը, Կանադան և ԱՄՆ-ը, սակայն դրանց արդյունահանումը շատ ավելի ցածր է: Ռոդիումը սովորաբար արդյունահանվում է որպես պլատինի և պլատինի խմբի այլ մետաղների արդյունահանման կողմնակի արտադրանք, քանի որ այդ մետաղները հաճախ հանդիպում են միևնույն հանքավայրերում: Այն արդյունահանվում է հիմնականում ստորգետնյա ճանապարհով։ Տարեկան արդյունահանվում է մոտ տասնվեց տոննա մետաղ (ենթադրվող պաշարը 3000 տոննա է)։ Ռոդիումի արդյունահանումից հետո այն պետք է մաքրվի կեղտից, որից հետո կարող է օգտագործվել:

Աղբյուրը՝ news.am