Ադրբեջանը 44-օրյա պատերազմի ավարտից հետո գրեթե անխտիր բոլոր ուղղություններով շարունակում է Հայաստանի դեմ հիբրիդային պատերազմը։

Վերջին շրջանում Ադրբեջանն «աղմկում» էր «շրջակա միջավայրին հասցված վնասի և Արցախի եզակի բնության ոչնչացման» համար Հայաստանի դեմ Հաագային ներկայացրած հերթական դատական հայցի մասին։ Բաքվում ընթացող շինծու դատավարությունից էլ ակնհայտ երևում է, որ Իլհամ Ալիևը նաև դրա միջոցով է փորձում Հայաստանին «մեղադրվող կողմ դարձնել»՝ միջազգային հանրության աչքերում ՀՀ-ին որպես ագրեսոր ներկայացնելու, նաև իր միջպետական դատական հայցերի ապացուցողական բազան «ամրապնդելու» համար։

Այդ հիբրիդային պատերազմի մեջ Ադրբեջանը խիստ պահանջ ունի նաև Հայաստանի ներսում ունենալ անուղղակի «աջակիցներ»՝ իր նախանշած թիրախներին հասնելու համար։ Ցավալի է փաստել, բայց այդ գործում Բաքուն բավականին «հաջողել» է վերջին տարիներին։

Հիշենք այդ հաջողումներից մի քանիսը․

1) Baku.TV-ն YouTube-յան ալիքով 2023թ․ օգոստոսի 16-ին տեսանյութ էր հրապարակել՝ Հայաստանի հանքարդյունաբերության վնասների և հայաստանյան բնապահպանների պայքարի արդարացիության մասին, որում տեղ էր գտել նաև «ԷկոԼուր»-ի նախագահ Ինգա Զարաֆյանի մեկնաբանությունն այդ հարցերի վերաբերյալ։

2) 2023թ․ սեպտեմբերի 15-ին 9 երկրների քաղհասարակության 20 և միջազգային բնապահպանական-իրավապաշտպան 7 կազմակերպություններ ՎԶԵԲ-ին նամակ էին ուղղել՝ կոչ անելով վերանայել հանքարդյունաբերության ոլորտում 2024-28թթ․ ներդրումային ռազմավարությունը։ Այդ 9 երկրների թվում էին նաև Հայաստանի և Ադրբեջանի բնապահպանական ՀԿ-ները։ ՎԶԵԲ-ին ուղղված կոչն ակնհայտ թիրախավորում էր նաև մեր երկրի հանքարդյունաբերությունը։ Այդ նամակին միացել էին «ԷկոԼուր» ՀԿ-ն, «Հայկական բնապահպանական ճակատ» նախաձեռնությունը, «Հայ կանայք հանուն առողջության և առողջ շրջակա միջավայրի» ՀԿ-ն և «Կանաչ Հայաստան» կրթական, բնապահպանական ՀԿ-ն:

Վերոնշյալ տրամաբանության մեջ են տեղավորվում նաև հայկական ԶԼՄ-ներում վերջին շրջանում տեղ գտած մտահոգությունները չեխական «Առնիկա» ՀԿ-ի գործունեության վերաբերյալ։

Եվ այդ ամենին ի պատասխան՝ օրեր առաջ այդ չեխական կազմակերպության տեղական գործընկերը հանդես է եկել մի «սատարող» հոդվածով։ Երբ կարդում ես վերնագիրը, թվում է, թե Սյունիք է եկել մի «փրկիչ» կազմակերպություն, որ եկել է Սյունիքը փրկելու մարդակեր հանքարդյունաբերողների ձեռքից։

Չեխական այս ՀԿ-ն տարիներ շարունակ Հայաստանի ջրի, հողի կենսաբանական նյութերի, անգամ մարդկանց մազերից է փորձանմուշներ վերցրել մի շարք մարզերում, և պարզ չի, թե որտեղ են դրանք ի վերջո հայտնվում: Այսինքն՝ պարզ է, դրանց հետո հղում է անում Ադրբեջանը՝ մեղադրելով Հայաստանին «տարածաշրջանային էկոցիդի» մեջ։ Որքանով են նրանց «վերլուծած» տվյալներն իրական, որքանով են վստահելի, հայ հասարակությունը չգիտի։ Բայց Ադրբեջանը դրանք օգտագործում է, իսկ հայաստանյան բնապահպանները կոչ են անում անվերապահ վստահել չեխական «Առնիկա» հասարակական կազմակերպությանը։ Ի դեպ, հատկանշական է, որ Ադրբեջանում «Առնիկան» ոչ մի ուսումնասիրություն չի անցկացնում։ Այսինքն՝ ստացվում է, որ Ադրբեջանի դեմ ներկայացնելու ոչ մի «վերլուծություն» չկա, իսկ Հայաստանի դեմ «ապացույցները» շռայլորեն շաղ է տալիս համացանցում Հայաստան հետևողականորեն գործուղվող չեխական «Առնիկան»՝ հայաստանյան բնապահպանների օգնությամբ։

Հայկական «բնապահպանական» հասարակական կազմակերպությունների վերջին տարիների գործունեությունը փաստացի նպաստել է Հայաստանի դեմ Ադրբեջանի կողմից տարվող հիբրիդային գրոհների առաջմղմանը։ Սա փաստ է։ Դա արվել է կամա թե ակամա, մեծ հաշվով էական չէ։ Քանի որ այս կազմակերպությունները հիմա կատարում են 5-րդ շարասյան դեր։ Եվ գնալով ավելի դժվար է դառնում հավատալ, որ դա արվում է ակամա։ Քանի որ որքան ակնհայտ են Ադրբեջանի բնապահպանական գրոհները, այնքան ոչ պակաս ակտիվ են հայաստանյան բնապահպանական որոշ կազմակերպություններ։ Ինչ է, իսկապե՞ս չեն հասկանում, թե ինչ է տեղի ունենում։ Ի վերջո, նույնիսկ բնապահպանական թեմաներից կարելի է խոսել՝ առանց սեփական երկիրը թշնամու թիրախ դարձնելու։