Քաղաքական դաշտի երեք հիմնական ուժերը սկսել են համամասնական ընտրացուցակների կազմումը: Ներքին խմորումները առայժմ փակ են պահվում: Բայց, անկասկած, բախվում են լուրջ շահեր և առաջիկայում լինելու են անակնկալներ:
ՀՀԿ-ականները միաբերան հայտարարում են` «մենք ոչինչ չգիտենք, դա նախագահի որոշելիքն է»: Այս ձևակերպումը, ակնհայտ ինքնանվաստացման տարրեր է պարունակում: Հասուն մարդիկ իրենց քաղաքական ճակատագրերը զիջել են մեկ մարդու: Եթե նույնիսկ դա երկրի նախագահն է, այնուամենայնիվ ստորացուցիչ է: Սերժ Սարգսյանը, ամենայն հավանականությամբ, այնպես է «պոդստավկա» անելու ՀՀԿ–ին, ինչպես «Ֆուտբոլային» դիվանագիտության փուլում, երբ միանձյան գիշերային որոշում կայացրեց, հետո էլ ստիպեց կուսակիցներին արդարացնել իր ակնհայտ սխալ որոշումը։
ՀՀԿ-ի ցուցակի մասով ժողովրդական բանահյուսությունը ասում է. «Բուհերի նման կան վճարովի և անվճար տեղեր. 90/10 հարաբերակցությամբ»: Բայց մի տարբերություն կա` «տարկետման» իրավունք այստեղ տալիս են վճարովիներին: Այսինքն` վերջում «քցվողները» հիմնականում լինելու են անվճարները, որովհետև շատ դժվար է հսկայական գումար մուծած պատգամավորի թեկնածուին ասել` դու չկաս:
ՀՀԿ-ում, մեծ հաշվով, կռիվ է գնում փողատերերի և երբեք սեփական կարծիք չունեցող ու թութակի պես Սերժի ասածները կրկնող տառաճանաչների միջև: Այս խմբերը միմյանց զուգահեռ են և չեն խաչվում:
ՀԱԿ-ում պրոցեսներն, իհարկե, ավելի քաղաքական են: Բայց դրանից խճճվածությունը չի մեղմվում: Բոլորն ամբիցիաներով են, բոլորն էլ սիրում են պատգամավորի կարգավիճակը, արտոնությունները, մեծ հաշվով, բոլորն էլ հոգնել են փողոցում պայքարելուց: Մի հարցում, թերևս ՀՀԿ-ի հետ նմանություն կա` վերջին խոսքը լինելու է լիդերինը` Լ. Տեր-Պետրոսյանինը: Իհարկե, ֆինանսական գործոնը այստեղ քիչ դեր է ունենալու: Փոխարենը` ուժեղ է լինելու լիդերի սուբյեկտիվությունը: Տեր–Պետրոսյանը, հավանաբար, այնպիսի որոշում կկայացնի, որ, պատկերավոր ասած, հա՛մ գայլերը կուշտ մնան, հա՛մ ոչխարները՝ ողջ։
Նույն, եթե ոչ ավելի բարդ և խճճված իրավիճակ է ԲՀԿ-ում: Ամբողջ խնդիրն այն է ,որ այստեղ անվանական ցուցակը կախված է կուսակցության առաջիկա անելիքների տրամաբանությունից: Եթե կուսակցությունը հավատարիմ է «հաջորդ դասի» սկզբունքին, եթե կուսակցությունը պատրաստ է լուրջ հայտ ներկայացնել երկրում բարեփոխումների հիմնական շարժիչը դառնալու իմաստով, եթե կուսակցությունը որոշել է մինչև վերջ պայքարել ընտրակեղծիքների դեմ, և վերջապես, եթե Ծառուկյանը մինչև վերջ գիտակցել է տվյալ ժամանակահատվածում իր կարևոր առաքելությունը, ապա ԲՀԿ-ի ցուցակը ունենալու է միանգամայն այլ տեսք, քան ենթադրում են ոմանք: Այսինքն՝ լինելու են անակնկալներ։ Այդ դեպքում, այն իրոք, կարող է դառնալ, ինչպես Ծառուկյանն է ասել, «հասարակական լայն կոնսոլիդացիա ապահովող»: Ու այս պարագայում, միակ խնդիրը դառնալու է առողջ մրցակցությունը, որովհետև շատ ու շատ պարկեշտ ու պատրաստված, հանրությանը հայտնի մարդիկ կհայտնվեն Ծառուկյանի կողքին:
Իսկ եթե վերը նշված 4 կետերը հստակ չեն, ապա ԲՀԿ ցուցակը կազմված կլինի բոստանջյաններից և հույբուսակներից: Այսինքն, կլինի ՀՀԿ-ի ավելի վատ տեսակը: Այդ դեպքում` պարկեշտ ու հեղինակություն ունեցող մարդիկ հեռու կմնան ԲՀԿ-ից:
Ամփոփում.
ՀՀԿ-ն գնում է նախորդ տարիների դասական սխեմայով` փող, ազդեցություն, վերջում` «քցոցի»:
ՀԱԿ-ում ամենալուրջ խնդիրը ամիբիցիաներն են ու փոխադարձ ատելությունը:
ԲՀԿ-ում նախ պետք է կայացվեն վերջնական որոշումներ` կուսակցության առաջիկա դերի և բովանդակության մասին: Դրանից էլ կախված կլինի ցուցակի տեսքը:
Համահայկական ցուցակներ
Քաղաքական դաշտի երեք հիմնական ուժերը սկսել են համամասնական ընտրացուցակների կազմումը: Ներքին խմորումները առայժմ փակ են պահվում: Բայց, անկասկած, բախվում են լուրջ շահեր և առաջիկայում լինելու են անակնկալներ:
ՀՀԿ-ականները միաբերան հայտարարում են` «մենք ոչինչ չգիտենք, դա նախագահի որոշելիքն է»: Այս ձևակերպումը, ակնհայտ ինքնանվաստացման տարրեր է պարունակում: Հասուն մարդիկ իրենց քաղաքական ճակատագրերը զիջել են մեկ մարդու: Եթե նույնիսկ դա երկրի նախագահն է, այնուամենայնիվ ստորացուցիչ է: Սերժ Սարգսյանը, ամենայն հավանականությամբ, այնպես է «պոդստավկա» անելու ՀՀԿ–ին, ինչպես «Ֆուտբոլային» դիվանագիտության փուլում, երբ միանձյան գիշերային որոշում կայացրեց, հետո էլ ստիպեց կուսակիցներին արդարացնել իր ակնհայտ սխալ որոշումը։
ՀՀԿ-ի ցուցակի մասով ժողովրդական բանահյուսությունը ասում է. «Բուհերի նման կան վճարովի և անվճար տեղեր. 90/10 հարաբերակցությամբ»: Բայց մի տարբերություն կա` «տարկետման» իրավունք այստեղ տալիս են վճարովիներին: Այսինքն` վերջում «քցվողները» հիմնականում լինելու են անվճարները, որովհետև շատ դժվար է հսկայական գումար մուծած պատգամավորի թեկնածուին ասել` դու չկաս:
ՀՀԿ-ում, մեծ հաշվով, կռիվ է գնում փողատերերի և երբեք սեփական կարծիք չունեցող ու թութակի պես Սերժի ասածները կրկնող տառաճանաչների միջև: Այս խմբերը միմյանց զուգահեռ են և չեն խաչվում:
ՀԱԿ-ում պրոցեսներն, իհարկե, ավելի քաղաքական են: Բայց դրանից խճճվածությունը չի մեղմվում: Բոլորն ամբիցիաներով են, բոլորն էլ սիրում են պատգամավորի կարգավիճակը, արտոնությունները, մեծ հաշվով, բոլորն էլ հոգնել են փողոցում պայքարելուց: Մի հարցում, թերևս ՀՀԿ-ի հետ նմանություն կա` վերջին խոսքը լինելու է լիդերինը` Լ. Տեր-Պետրոսյանինը: Իհարկե, ֆինանսական գործոնը այստեղ քիչ դեր է ունենալու: Փոխարենը` ուժեղ է լինելու լիդերի սուբյեկտիվությունը: Տեր–Պետրոսյանը, հավանաբար, այնպիսի որոշում կկայացնի, որ, պատկերավոր ասած, հա՛մ գայլերը կուշտ մնան, հա՛մ ոչխարները՝ ողջ։
Նույն, եթե ոչ ավելի բարդ և խճճված իրավիճակ է ԲՀԿ-ում: Ամբողջ խնդիրն այն է ,որ այստեղ անվանական ցուցակը կախված է կուսակցության առաջիկա անելիքների տրամաբանությունից: Եթե կուսակցությունը հավատարիմ է «հաջորդ դասի» սկզբունքին, եթե կուսակցությունը պատրաստ է լուրջ հայտ ներկայացնել երկրում բարեփոխումների հիմնական շարժիչը դառնալու իմաստով, եթե կուսակցությունը որոշել է մինչև վերջ պայքարել ընտրակեղծիքների դեմ, և վերջապես, եթե Ծառուկյանը մինչև վերջ գիտակցել է տվյալ ժամանակահատվածում իր կարևոր առաքելությունը, ապա ԲՀԿ-ի ցուցակը ունենալու է միանգամայն այլ տեսք, քան ենթադրում են ոմանք: Այսինքն՝ լինելու են անակնկալներ։ Այդ դեպքում, այն իրոք, կարող է դառնալ, ինչպես Ծառուկյանն է ասել, «հասարակական լայն կոնսոլիդացիա ապահովող»: Ու այս պարագայում, միակ խնդիրը դառնալու է առողջ մրցակցությունը, որովհետև շատ ու շատ պարկեշտ ու պատրաստված, հանրությանը հայտնի մարդիկ կհայտնվեն Ծառուկյանի կողքին:
Իսկ եթե վերը նշված 4 կետերը հստակ չեն, ապա ԲՀԿ ցուցակը կազմված կլինի բոստանջյաններից և հույբուսակներից: Այսինքն, կլինի ՀՀԿ-ի ավելի վատ տեսակը: Այդ դեպքում` պարկեշտ ու հեղինակություն ունեցող մարդիկ հեռու կմնան ԲՀԿ-ից:
Ամփոփում.
ՀՀԿ-ն գնում է նախորդ տարիների դասական սխեմայով` փող, ազդեցություն, վերջում` «քցոցի»:
ՀԱԿ-ում ամենալուրջ խնդիրը ամիբիցիաներն են ու փոխադարձ ատելությունը:
ԲՀԿ-ում նախ պետք է կայացվեն վերջնական որոշումներ` կուսակցության առաջիկա դերի և բովանդակության մասին: Դրանից էլ կախված կլինի ցուցակի տեսքը:
Արման Սահակյան