Մրցակցային իրավիճակի ուսումնասիրության նպատակով Տնտեսական մրցակցության պաշտպանության պետական Հանձնաժողովը պարբերաբար դիտարկումներ է իրականացնում տարբեր ապրանքային շուկաներում: Հանձնաժողովը ավարտել է հերթական վերլուծությունը մի քանի շուկաներում և պարզել դրանցում առկա կենտրոնացվածության աստիճանը:
Նման վերլուծությունները կարևոր են այնքանով, որ բացահայտվում են տվյալ ոլորտում գերիշխող տնտեսվարողները, և Հանձնաժողովը ավելի խիստ և ուղղորդված վերահսկողություն է իրականացնում կենտրոնացվածության բարձր աստիճան ունեցող շուկաներում` հնարավոր չարաշահումները կանխարգելելու և սահմանափակելու նպատակով:
Հերթական ուսումնասիրությունը ընդգրկում է 5 ապրանքային շուկա, որոնցից բարձր կենտրոնացվածության աստիճան ունի միայն մեկը: Իսկ ընդհանուր առմամբ, ՏՄՊՊՀ դիտակետում հայտնված բոլոր շուկաներն էլ մրցակցային են:
Մրցակցայինիրավիճակըբնականհյութերիշուկայում
«Բնական հյութեր» ապրանքային շուկայում 2011- ին գործունեություն են իրականացրել 56 տնտեսվարողներ, որոնցից իրացման առավել մեծ ծավալներ ունեն «Ադամյում» ընկերությունը` (21,13 % մասնաբաժին), «Կոկա Կոլա ՀԲՔ Արմենիա» ընկերությունը` (16,74 % մասնաբաժին) և «Սիս Նատուրալը» ` (13,47 % մասնաբաժին): Հանձնաժողովի դիտարկմամբ բնական հյութերի շուկայում գերիշխողներ չկան:
ՏՄՊՊՀ-ըվերլուծելէնաև «Երշիկեղենի» շուկայումառկամրցակցայինիրավիճակը Երշիկեղենի արտադրության և իրացման ոլորտում գործունեություն են իրականացրել 43 տնտեսվարողներ: Իրացման առավել մեծ ծավալներ ունեն «Մուշ» ընկերությունը` 19,59 % բաժնով, «Աթենք» ընկերությունը` 13,98 % բաժնով, և «Բեկոն Պրոդուկտը» ` 12,50 % մասնաբաժնով: Հանձնաժողովի դիտարկմամբ, այս շուկայում ևս գերիշխող տնտեսվարողներ չկան, այն ունի կենտրոնացվածության միջին աստիճան:
Այս ոլորտում գործում են 95 տնտեսվարողներ: Առավել խոշորներն են «Էյ-էյ-էֆ-փի-սի» ընկերությունը` 15,8 % , «Ջի Էյջ Սթորիջ Էնթերփրայզա» ընկերությունը` 9,3 % և «Թալգրիգ» ընկերությունը` 9,2 % մասնաբաժիններով: Այս ապրանքային շուկան ունի կետրոնացվածության ցածր աստիճան: Հանձնաժողովըուսումնասիրելէնաևալկոհոլայինխմիչքների 2 նորշուկաներ, որոնքնախկինումչենեղելմրցակցայինմարմնիտեսադաշտում: Խոսքըգինիևկոնյակապրանքայինշուկաներիմասինէ: Այսոլորտումկատարվածնախկինուսումնասիրություններըամբողջականպատկերացումչենտալիսգործողտնտեսվարողներիևնրանցիրականծավալներիվերաբերյալ, քանիորհատկապեսվերջինտարիներինտեսանելիենկառուցվածքայինէականփոփոխություններ:
Որքանովենմրցակցային «Գինի»և «Կոնյակ» ապրանքայինշուկաները «Գինի» ապրանքային շուկայում ուսումնասիրվել է 41 տնտեսվարողների գործունեությունը: Իրացման առավել մեծ ծավալներ ունեն 3-ը: Դրանք են. «Պռոշյանի կոնյակի գործարանը»` 22,60 % բաժնով, «Վեդի ալկո» ընկերությունը` 16,68 % բաժնով և «Հոկտեմբերյանի կոնյակի գործարանը»` 14,22 % մասնաբաժնով: Շուկան ամբողջությամբ մրցակցային է. Գերիշխող տնտեսվարողներ չկան:
Ինչ վերաբերում է տեղական կոնյակի արտադրությանը, ապա Հանձնաժողովի ուսումնասիրության համաձայն, այս շուկայում իրացման առավել խոշոր ծավալներ ունեն 3 գերիշխող ընկերություններ` «Երևանի կոնյակի գործարանը», «Պռոշյանի կոնյակի գործարանը» և «Հոկտեմբերյանի կոնյակի գործարանը:
ՏՄՊՊՀ-ը ավարտեց մրցակցային իրավիճակի գնահատման նպատակով անցկացվող ուսումնասիրությունը 5 ապրանքային շուկաներում
Մրցակցային իրավիճակի ուսումնասիրության նպատակով Տնտեսական մրցակցության պաշտպանության պետական Հանձնաժողովը պարբերաբար դիտարկումներ է իրականացնում տարբեր ապրանքային շուկաներում: Հանձնաժողովը ավարտել է հերթական վերլուծությունը մի քանի շուկաներում և պարզել դրանցում առկա կենտրոնացվածության աստիճանը:
Նման վերլուծությունները կարևոր են այնքանով, որ բացահայտվում են տվյալ ոլորտում գերիշխող տնտեսվարողները, և Հանձնաժողովը ավելի խիստ և ուղղորդված վերահսկողություն է իրականացնում կենտրոնացվածության բարձր աստիճան ունեցող շուկաներում` հնարավոր չարաշահումները կանխարգելելու և սահմանափակելու նպատակով:
Հերթական ուսումնասիրությունը ընդգրկում է 5 ապրանքային շուկա, որոնցից բարձր կենտրոնացվածության աստիճան ունի միայն մեկը: Իսկ ընդհանուր առմամբ, ՏՄՊՊՀ դիտակետում հայտնված բոլոր շուկաներն էլ մրցակցային են:
Մրցակցային իրավիճակը բնական հյութերի շուկայում
«Բնական հյութեր» ապրանքային շուկայում 2011- ին գործունեություն են իրականացրել 56 տնտեսվարողներ, որոնցից իրացման առավել մեծ ծավալներ ունեն «Ադամյում» ընկերությունը` (21,13 % մասնաբաժին), «Կոկա Կոլա ՀԲՔ Արմենիա» ընկերությունը` (16,74 % մասնաբաժին) և «Սիս Նատուրալը» ` (13,47 % մասնաբաժին): Հանձնաժողովի դիտարկմամբ բնական հյութերի շուկայում գերիշխողներ չկան:
ՏՄՊՊՀ-ը վերլուծել է նաև «Երշիկեղենի» շուկայում առկա մրցակցային իրավիճակը
Երշիկեղենի արտադրության և իրացման ոլորտում գործունեություն են իրականացրել 43 տնտեսվարողներ: Իրացման առավել մեծ ծավալներ ունեն «Մուշ» ընկերությունը` 19,59 % բաժնով, «Աթենք» ընկերությունը` 13,98 % բաժնով, և «Բեկոն Պրոդուկտը» ` 12,50 % մասնաբաժնով: Հանձնաժողովի դիտարկմամբ, այս շուկայում ևս գերիշխող տնտեսվարողներ չկան, այն ունի կենտրոնացվածության միջին աստիճան:
«Մակարոնեղեն» ապրանքային շուկայի ուսումնասիրության արդյունքները
Այս ոլորտում գործում են 95 տնտեսվարողներ: Առավել խոշորներն են «Էյ-էյ-էֆ-փի-սի» ընկերությունը` 15,8 % , «Ջի Էյջ Սթորիջ Էնթերփրայզա» ընկերությունը` 9,3 % և «Թալգրիգ» ընկերությունը` 9,2 % մասնաբաժիններով: Այս ապրանքային շուկան ունի կետրոնացվածության ցածր աստիճան:
Հանձնաժողովը ուսումնասիրել է նաև ալկոհոլային խմիչքների 2 նոր շուկաներ, որոնք նախկինում չեն եղել մրցակցային մարմնի տեսադաշտում: Խոսքը գինի և կոնյակ ապրանքային շուկաների մասին է: Այս ոլորտում կատարված նախկին ուսումնասիրությունները ամբողջական պատկերացում չեն տալիս գործող տնտեսվարողների և նրանց իրական ծավալների վերաբերյալ, քանի որ հատկապես վերջին տարիներին տեսանելի են կառուցվածքային էական փոփոխություններ:
Որքանով են մրցակցային «Գինի» և «Կոնյակ» ապրանքային շուկաները
«Գինի» ապրանքային շուկայում ուսումնասիրվել է 41 տնտեսվարողների գործունեությունը: Իրացման առավել մեծ ծավալներ ունեն 3-ը: Դրանք են. «Պռոշյանի կոնյակի գործարանը»` 22,60 % բաժնով, «Վեդի ալկո» ընկերությունը` 16,68 % բաժնով և «Հոկտեմբերյանի կոնյակի գործարանը»` 14,22 % մասնաբաժնով: Շուկան ամբողջությամբ մրցակցային է. Գերիշխող տնտեսվարողներ չկան:
Ինչ վերաբերում է տեղական կոնյակի արտադրությանը, ապա Հանձնաժողովի ուսումնասիրության համաձայն, այս շուկայում իրացման առավել խոշոր ծավալներ ունեն 3 գերիշխող ընկերություններ` «Երևանի կոնյակի գործարանը», «Պռոշյանի կոնյակի գործարանը» և «Հոկտեմբերյանի կոնյակի գործարանը:
Եվ այսպես, ՏՄՊՊՀ-ը առավել խիստ վերահսկողություն կիրականացնի գերիշխող տնտեսվարողների գործունեության նկատմամբ, մշտապես կվերահսկվի վերջինների վարքագիծը`կանխելու և բացառելու հնարավոր խոչընդոտներն ու չարաշահումները`ի վնաս սպառողի կամ շուկայում համեմատաբար փոքր ծավալներ ունեցող տնտեսվարողի: