ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի գլխավոր քարտուղար Իրինա Բոկովայի ուղերձը գրքի և հեղինակային իրավունքի համաշխարհային օրվա առթիվ
Գրքի հանդեպ վերաբերմունքը մեծապես բնորոշում է նաև մեր վերաբերմունքը մշակույթի հանդեպ: Ապրիլի 23-ին` գրքի և հեղինակային իրավունքի համաշխարհային օրը, ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ն բոլորին առաջարկում է համախմբվել գրքի շուրջը, նեցուկ լինել բոլոր նրանց, ովքեր ստեղծում են գիրք, ում ջանքերի շնորհիվ մեր կյանքի անբաժանելի մասն է դառնում գիրքը:
Հրովարտակ թե օրենսգիրք, ձեռագիր մատյան, տպագիր հրատարակություն թե էլեկտրոնային պլանշետ` գիրքը ժամանակի ոլորաններում շատ անգամ է փոխել իր տեսքը, սակայն անկախ կրիչից` մշտապես եղել է մարդկանց գաղափարների ու հոգևոր արժեքների մարմնավորումը, գիտելիքի փոխանցման անգնահատելի գործիք, փոխըմբռնման ու այլ աշխարհների ճանաչման աղբյուր: Եվ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ն ձգտում է այն հասու դարձնել բոլորին` պայքարելով անգրագիտության դեմ, այդ գործում օգտագործելով նաև մշակույթի հզոր ուժն ու մշակութային քաղաքականությունը: Առանց որակյալ կրթության` գրքերը լռության են մատնվում: Գիրքը երբեք միայնակ չի գործում. մեկի ընթերցումը մղում է մեզ մեկ այլ ընթերցանության` նորանոր, այլևայլ բացահայտումներ անելուն: Առանց իրական թե վիրտուալ գրադարանների բովանդակության հասանելիության` գրքերը սպառվում են, կորցնելով իրենց կենսական ուժը: Գրքի և ընթերցանության այդ շղթայական ազդեցությունը փխրուն հավասարակշռությամբ է պայմանավորված և պահանջում է մշտարթուն ուշադրություն: Այդ ուղղությամբ տարվող աշխատանքների օրինակ է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի կոնվենցիաների կիրարկումը` մասնավորապես Մշակութային արտահայտությունների բազմազանության պահպանության և խթանման կոնվենցիան: Հեղինակային իրավունքի պաշտպանությունը այդ գործունեության հիմնական սկզբունքն է ու մշտափոփոխ մշակութային լանդշտաֆի կողմնորոշիչը:
2012թ. գրքի և հեղինակային իրավունքի համաշխարհային օրը նվիրված է թարգմանությանը: Մենք տոնում ենք 80-րդ տարեդարձը Index Translationonum-ի` թարգմանչական համաշխարհային մատենագրության, որի կառավարումը իրականացվում է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի կողմից: Այս եզակի փաստաթուղթը աշխարհում գլոբալ մշակութային հոսքերի տարածման և մոնիտորինգի հզոր միջոց է: Եվ անդամ պետությունները օրեցօր աճող հրատարակությունների պարագայում պետք է միավորեն իրենց ուժերը` հեղինակային իրավունքի պաշտպանությունը առավել բազմակողմանի, արդյունավետ և մատչելի դարձնելու համար: Թարգմանությունը առաջին քայլն է ժողովուրդների մերձեցման ճանապարհին, փորձ` գաղափարներ տարածելու ու երկխոսության: Թարգմանությունը մեր ստեղծագործական բազմազանության դրսևորման կարևորագույն խթանն է, այն հարստացնում է լեզուները` այլ լեզուների փոխշփման միջոցով:
Մեր աշխարհը կարիք ունի գիտակցելու մշակույթների բազմազանությունն ու միջմշակութային շփման անհրաժեշտությունը: Դրանք կարևոր են տարբեր հասարակությունների համակեցության ու ընդհանուր մարտահրավերներին դիմակայելու համար:
ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ն գրքի և հեղինակային իրավունքի համաշխարհային օրվա` ապրիլի 23-ի տոնակատարությունը նշում է Երևանում (Հայաստան)` 2012թ. համաշխարհային գրքի մայայրաքաղաքում: Եվ այսօր ես կոչ եմ անում ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի բոլոր գործընկերներին (համալսարաններում, տարբեր հարթակներում, դպրոցներում) հիշեցնել, որ գրքը հնարավորություն է և ուժ, և որը պետք է ընձեռվի յուրաքանչյուր մարդու:
ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի գլխավոր քարտուղար Իրինա Բոկովայի ուղերձը գրքի և հեղինակային իրավունքի համաշխարհային օրվա առթիվ
Գրքի հանդեպ վերաբերմունքը մեծապես բնորոշում է նաև մեր վերաբերմունքը մշակույթի հանդեպ: Ապրիլի 23-ին` գրքի և հեղինակային իրավունքի համաշխարհային օրը, ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ն բոլորին առաջարկում է համախմբվել գրքի շուրջը, նեցուկ լինել բոլոր նրանց, ովքեր ստեղծում են գիրք, ում ջանքերի շնորհիվ մեր կյանքի անբաժանելի մասն է դառնում գիրքը:
Հրովարտակ թե օրենսգիրք, ձեռագիր մատյան, տպագիր հրատարակություն թե էլեկտրոնային պլանշետ` գիրքը ժամանակի ոլորաններում շատ անգամ է փոխել իր տեսքը, սակայն անկախ կրիչից` մշտապես եղել է մարդկանց գաղափարների ու հոգևոր արժեքների մարմնավորումը, գիտելիքի փոխանցման անգնահատելի գործիք, փոխըմբռնման ու այլ աշխարհների ճանաչման աղբյուր: Եվ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ն ձգտում է այն հասու դարձնել բոլորին` պայքարելով անգրագիտության դեմ, այդ գործում օգտագործելով նաև մշակույթի հզոր ուժն ու մշակութային քաղաքականությունը: Առանց որակյալ կրթության` գրքերը լռության են մատնվում: Գիրքը երբեք միայնակ չի գործում. մեկի ընթերցումը մղում է մեզ մեկ այլ ընթերցանության` նորանոր, այլևայլ բացահայտումներ անելուն: Առանց իրական թե վիրտուալ գրադարանների բովանդակության հասանելիության` գրքերը սպառվում են, կորցնելով իրենց կենսական ուժը: Գրքի և ընթերցանության այդ շղթայական ազդեցությունը փխրուն հավասարակշռությամբ է պայմանավորված և պահանջում է մշտարթուն ուշադրություն: Այդ ուղղությամբ տարվող աշխատանքների օրինակ է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի կոնվենցիաների կիրարկումը` մասնավորապես Մշակութային արտահայտությունների բազմազանության պահպանության և խթանման կոնվենցիան: Հեղինակային իրավունքի պաշտպանությունը այդ գործունեության հիմնական սկզբունքն է ու մշտափոփոխ մշակութային լանդշտաֆի կողմնորոշիչը:
2012թ. գրքի և հեղինակային իրավունքի համաշխարհային օրը նվիրված է թարգմանությանը: Մենք տոնում ենք 80-րդ տարեդարձը Index Translationonum-ի` թարգմանչական համաշխարհային մատենագրության, որի կառավարումը իրականացվում է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի կողմից: Այս եզակի փաստաթուղթը աշխարհում գլոբալ մշակութային հոսքերի տարածման և մոնիտորինգի հզոր միջոց է: Եվ անդամ պետությունները օրեցօր աճող հրատարակությունների պարագայում պետք է միավորեն իրենց ուժերը` հեղինակային իրավունքի պաշտպանությունը առավել բազմակողմանի, արդյունավետ և մատչելի դարձնելու համար: Թարգմանությունը առաջին քայլն է ժողովուրդների մերձեցման ճանապարհին, փորձ` գաղափարներ տարածելու ու երկխոսության: Թարգմանությունը մեր ստեղծագործական բազմազանության դրսևորման կարևորագույն խթանն է, այն հարստացնում է լեզուները` այլ լեզուների փոխշփման միջոցով:
Մեր աշխարհը կարիք ունի գիտակցելու մշակույթների բազմազանությունն ու միջմշակութային շփման անհրաժեշտությունը: Դրանք կարևոր են տարբեր հասարակությունների համակեցության ու ընդհանուր մարտահրավերներին դիմակայելու համար:
ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ն գրքի և հեղինակային իրավունքի համաշխարհային օրվա` ապրիլի 23-ի տոնակատարությունը նշում է Երևանում (Հայաստան)` 2012թ. համաշխարհային գրքի մայայրաքաղաքում: Եվ այսօր ես կոչ եմ անում ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի բոլոր գործընկերներին (համալսարաններում, տարբեր հարթակներում, դպրոցներում) հիշեցնել, որ գրքը հնարավորություն է և ուժ, և որը պետք է ընձեռվի յուրաքանչյուր մարդու: