2013թ. նախագահական ընտրություններին ընդառաջ՝ խարդավանքների ու բամբասանքների քանակը կտրուկ ավելացել է։ Դրանց հիմնական գեներացիան կատարվում է նախագահական նստավայրում։ Իսկ դա նշանակում է, որ իշխանությունն ասելիք չունի և ընդամենը փորձում է դաշտը կեղտոտելով թաքցնել սեփական կեղտոտվածությունը։
«Անկախ» լրատվամիջոցների գործունեությունը ցույց է տալիս, որ Բաղրամյան 26–ում հասարակական խնդիրների վերաբերյալ որևէ բովանդակային առաջարկ չունեն, և հույսը դրել են բացառապես «մուտիլովկաների» վրա։
Սակայն որքան էլ Սերժ Սարգսյանն ու իր թիմակիցները խուսափեն ուղղակի բանավեճից, միևնույն է, ընտրությունների ժամանակ ստիպված են լինելու պատասխան տալ, թե ինչո՞ւ
. համաշխարհային մակարդակով Հայաստանն ամենամեծ տնտեսական անկումներից արձանագրեց,
. չստեղծվեցին այն միջազգային կենտրոնները, որոնք խոստացվել էին,
. չիրականացվեց ոչ մի գլոբալ նախագիծ (նոր ատոմակայանի շինարարություն, Հյուսիս–հարավ մայրուղի, Իրան–Հայաստան երկաթգիծ և այլն),
. 2008թ. նախագահական ընտրություններից անմիջապես հետո խոստացված արտաքին ներդրումները, որոնք պետք է նախագահի կոչին ընդառաջ իբր կատարեին դրսի հայերը, այդպես էլ չկատարեցին,
. իշխանությունը չլսեց մասնագետների և հայության մի ստվար հատվածի ձայնը և գնաց «ֆուտբոլային» դիվանագիտության, որը խայտառակ արդյունքներ արձանագրեց,
. արտագաղթը սարսափելի չափերի հասավ,
. փոքր ու միջին բիզնեսը հայտնվեց ծանր վիճակում, իսկ կապիտալը սկսեց փախչել Հայաստանից՝ բերելով ներդրումների ծավալի կրճատման և աշխատատեղերի չստեղծման,
. մեր երկրի արտաքին պարտքը եռապատկվեց, բայց փոխարենը որևէ էական տեղաշարժ տնտեսության մեջ չունեցանք, իսկ վարկերի օգտագործման արդյունավետությունը լուրջ կասկածի տեղիք տվեց։
Սրանք հարցերի ոչ ամբողջական ցանկն է, որին պետք է առաջիկայում անդրադառնա իշխանությունը։ Պարզ է, որ դեմագոգիա է կիրառվելու, բայց ամեն դեպքում կարելի է լսել, թե ի՞նչ են ասելու հանրությանը, ինչպե՞ս են ձայն խնդրելու և ամենակարևորը՝ ո՞ր առաքելության համար են ձգտելու վերարտադրվել։
Ժողովուրդն էլ իր հերթին պետք է պատասխան գտնի հետևյալ հարցերին ու նոր միայն մասնակցի ընտրությանը՝
1.Կարո՞ղ է արդյոք Հայաստանը ներկայիս կուրսով հետ չմնալ իր հարևաններից (մասնավորապես՝ Ադրբեջանից) ու պաշտպանել իր անվտանգությունը,
2.Ի՞նչ է պետք անել այսօրվա վիճակից դուրս գալու համար, և ովքե՞ր կարող են Հայաստանում իրական բարեփոխումներ իրականացնել՝ վեստերնիզացիայի և մոդեռնիզացիայի ենթարկելով պետական կառավարման համակարգն ու հանրային կյանքը։ Այլ կերպ ասած՝ ո՞վ կարող է ազգային–դեմոկրատական փոփոխությունների դրոշակակիրը դառնալ։
Ինչ վերաբերում է իշխանության վերահսկողությունից դուրս գտնվող քաղաքական սուբյեկտներին, ապա նրանք պետք է ոչ միայն ու ոչ այնքան իշխանափոխության պարզ կոչերով հանդես գան, որքան ներկայացնեն վաղվա Հայաստանի իրենց տեսլականը և հանրության տարբեր շրջանակներին առաջարկեն այն առարկայական փոփոխությունները, որոնք տեղի կունենան իրենց իշխանության գալուց հետո։
Իշխանափոխության կողմնակիցները պետք է ունենան այն ճանապարհային քարտեզը, որը մեզ «Ա» կետից «Բ» կետ կհասցնի հայտարարվելիք կոնկրետ ժամանակահատվածում։ Այսինքն՝ ընտրողին պետք է երկու քայլանի կոմբինացիա առաջարկել՝ «Իշխանափոխություն+բարեփոխում» տարբերակով։ Եթե այս ամենը լինի, ապա համոզված եմ, որ իշխանափոխությունը կդառնա տեխնիկայի խնդիր։
Խոստումների և հաշվետվության ժամանակը
2013թ. նախագահական ընտրություններին ընդառաջ՝ խարդավանքների ու բամբասանքների քանակը կտրուկ ավելացել է։ Դրանց հիմնական գեներացիան կատարվում է նախագահական նստավայրում։ Իսկ դա նշանակում է, որ իշխանությունն ասելիք չունի և ընդամենը փորձում է դաշտը կեղտոտելով թաքցնել սեփական կեղտոտվածությունը։
«Անկախ» լրատվամիջոցների գործունեությունը ցույց է տալիս, որ Բաղրամյան 26–ում հասարակական խնդիրների վերաբերյալ որևէ բովանդակային առաջարկ չունեն, և հույսը դրել են բացառապես «մուտիլովկաների» վրա։
Սակայն որքան էլ Սերժ Սարգսյանն ու իր թիմակիցները խուսափեն ուղղակի բանավեճից, միևնույն է, ընտրությունների ժամանակ ստիպված են լինելու պատասխան տալ, թե ինչո՞ւ
. համաշխարհային մակարդակով Հայաստանն ամենամեծ տնտեսական անկումներից արձանագրեց,
. չստեղծվեցին այն միջազգային կենտրոնները, որոնք խոստացվել էին,
. չիրականացվեց ոչ մի գլոբալ նախագիծ (նոր ատոմակայանի շինարարություն, Հյուսիս–հարավ մայրուղի, Իրան–Հայաստան երկաթգիծ և այլն),
. 2008թ. նախագահական ընտրություններից անմիջապես հետո խոստացված արտաքին ներդրումները, որոնք պետք է նախագահի կոչին ընդառաջ իբր կատարեին դրսի հայերը, այդպես էլ չկատարեցին,
. իշխանությունը չլսեց մասնագետների և հայության մի ստվար հատվածի ձայնը և գնաց «ֆուտբոլային» դիվանագիտության, որը խայտառակ արդյունքներ արձանագրեց,
. արտագաղթը սարսափելի չափերի հասավ,
. փոքր ու միջին բիզնեսը հայտնվեց ծանր վիճակում, իսկ կապիտալը սկսեց փախչել Հայաստանից՝ բերելով ներդրումների ծավալի կրճատման և աշխատատեղերի չստեղծման,
. մեր երկրի արտաքին պարտքը եռապատկվեց, բայց փոխարենը որևէ էական տեղաշարժ տնտեսության մեջ չունեցանք, իսկ վարկերի օգտագործման արդյունավետությունը լուրջ կասկածի տեղիք տվեց։
Սրանք հարցերի ոչ ամբողջական ցանկն է, որին պետք է առաջիկայում անդրադառնա իշխանությունը։ Պարզ է, որ դեմագոգիա է կիրառվելու, բայց ամեն դեպքում կարելի է լսել, թե ի՞նչ են ասելու հանրությանը, ինչպե՞ս են ձայն խնդրելու և ամենակարևորը՝ ո՞ր առաքելության համար են ձգտելու վերարտադրվել։
Ժողովուրդն էլ իր հերթին պետք է պատասխան գտնի հետևյալ հարցերին ու նոր միայն մասնակցի ընտրությանը՝
1.Կարո՞ղ է արդյոք Հայաստանը ներկայիս կուրսով հետ չմնալ իր հարևաններից (մասնավորապես՝ Ադրբեջանից) ու պաշտպանել իր անվտանգությունը,
2.Ի՞նչ է պետք անել այսօրվա վիճակից դուրս գալու համար, և ովքե՞ր կարող են Հայաստանում իրական բարեփոխումներ իրականացնել՝ վեստերնիզացիայի և մոդեռնիզացիայի ենթարկելով պետական կառավարման համակարգն ու հանրային կյանքը։ Այլ կերպ ասած՝ ո՞վ կարող է ազգային–դեմոկրատական փոփոխությունների դրոշակակիրը դառնալ։
Ինչ վերաբերում է իշխանության վերահսկողությունից դուրս գտնվող քաղաքական սուբյեկտներին, ապա նրանք պետք է ոչ միայն ու ոչ այնքան իշխանափոխության պարզ կոչերով հանդես գան, որքան ներկայացնեն վաղվա Հայաստանի իրենց տեսլականը և հանրության տարբեր շրջանակներին առաջարկեն այն առարկայական փոփոխությունները, որոնք տեղի կունենան իրենց իշխանության գալուց հետո։
Իշխանափոխության կողմնակիցները պետք է ունենան այն ճանապարհային քարտեզը, որը մեզ «Ա» կետից «Բ» կետ կհասցնի հայտարարվելիք կոնկրետ ժամանակահատվածում։ Այսինքն՝ ընտրողին պետք է երկու քայլանի կոմբինացիա առաջարկել՝ «Իշխանափոխություն+բարեփոխում» տարբերակով։ Եթե այս ամենը լինի, ապա համոզված եմ, որ իշխանափոխությունը կդառնա տեխնիկայի խնդիր։
Կարեն Հակոբջանյան