Հարցազրույց  ՀՀ նախագահին կից Հանրային խորհրդի անդամ Կարինե Դանիելյանի հետ

-Ինչո՞վ էր պայամանվորված Հանրային խորհրդի անդամ դառնալու՝ Ձեզ արված առաջարկն ընդունելը։

-Ես միշտ գտել եմ, որ ինչքան հնարավորություն կա ինչ-որ տեղ էկոլոգիական և կայուն զարգացման հարցերը առաջ քաշել և լուծել, պետք է օգտագործել։ Դա իմ սկզբունքն է, այդպես եմ միշտ վարվել։

-Տևական ժամանակ Դուք ակտիվ հասարակական գործունեությամբ եք զբաղվել՝ մասնավորապես բարձրացնելով էկոլոգիական հարցեր։ Որպես կանոն, բախվել եք պատի։ Ի դեմս Հանրային խորհրդի, որքանո՞վ է հնարավոր ջարդել այդ պատը։

-Եթե հույս չլինի, ցանկացած գործունեություն անիմաստ է։ Որ ասեմ, թե մենք 100%-ով ոչնչի չենք հասել, երևի այդպես չէ։ Մի 70%-ը պատ է, 30%-ը՝ ինչ-որ հաջողություններ։ Սակայն ինչ-որ բան պետք է անես, որպեսզի կարողանաս խնդիրները լուծել։

-Արդյոք նախագահին կից հանրային խորհուրդը հայաստանյան պայմաններում կարո՞ղ է արդյունավետ լինել։

-Վախենամ, որ այդ մասին դեռևս վաղ է խոսել։ Հանրային խորհրդի ընդամենը մեկ նիստ է եղել։ Ընթացքը ցույց կտա։

-Ձեզ համար որքանո՞վ է ընդունելի իշխանության ընդդիմախոսների այն դիտարկումը, թե ինչպիսին իշխանությունն է, այնպիսին էլ Հանրային խորհուրդն է լինելու։

-Գիտե՞ք ինչ, իհարկե, չի բացառվում, սակայն ես չեմ էլ կարող ասել, որ դա այդպես է։ Ժամանակը ցույց կտա։ Ես գտնում եմ, որ ամեն ինչ բոյկոտելը ճիշտ չէ։ Օրինակ, «Արդարություն» դաշինքին ժամանակին ես բազմաթիվ անգամ խնդրել, ասել եմ, որ բոյկոտելով ոչինչ չի ստացվի։ Իմ կարծիքով՝ ճիշտ կլիներ, որ նույն ընդդիմությունն ընդգրկված լիներ Հանրային խորհրդի հանձնաժողովներում։ Ներկայացներ իր տեսակետն ու ասելիքը և փորձեր դրանք անցկացնել։

-Փաստորեն՝ ճիշտ կլիներ, որ ընդդիմությունը քաղաքապետարանի մանդատները վերցնե՞ր։

-Այստեղ դժվարանում եմ ասել։ Այս դեպքում սա ակնհայտ քաղաքական որոշում է, և միգուցե ճիշտը այդ քայլն է։ Իմ անձնական տեսակետը հետևյալն է. որտեղ հնարավոր է՝ պետք է մտնել և փորձել խոսել։ Չի ստացվում, ուրեմն՝ դուրս գալ։ Բայց այս դեպքում երանգը մի փոքր ուրիշ է։

-Համաձա՞յն եք այն տեսակետին, որ ցանկացած խնդիր, թեկուզ՝ բնապահպանական, Հայաստանում չի լուծվի, քանի դեռ քիչ թե շատ չեն հաստատվել ժողովրդավարական կարգեր։

-Իհարկե։ Դրա մասին ես միշտ ասել եմ։ Օրինակ, Արևմուտքում, երբ շփվում եմ իրենց հետ, ասում եմ, որ հնարավոր չէ... Մենք տեսնում ենք, որ մեր քաղաքական դաշտի տարբեր դեմքերը մի կողմից մեզանից պահանջում են էկոլոգիական, ժողովրդավարական և այլ հարցերի լուծում, սակայն, մյուս կողմից, ռեֆորմների ընթացքն այնպես գնաց, որ ուրիշ հասարակություն ստեղծվել չէր կարող։ Ստեղծվեց ֆեոդալական հասարակություն։ Հիմա այդ ֆեոդալական հասարակության մեջ դուք ո՞նց եք պատկերացնում ժողովրդավարություն և տարբեր կարևոր խնդիրների լուծում։

-Սա կարո՞ղ ենք համարել Հայաստանի իրավիճակի գնահատական։

-Մեզանում ստեղծվել է ֆեոդալական հասարակարգ՝ բավականին կրիմինալիզացված։ Եվ, իհարկե, այս պայմաններում բոլոր լուրջ խնդիրների լուծումը պետք է խոչընդոտների հանդիպի։ Եվ դրա գիտակցումը պետք է վերևից ներքև լինի, որպեսզի փոխվի իրավիճակը։

-Իսկ Հանրային խորհրդի կազմում ընդգրկված անձինք արդյոք ունա՞կ են ինչ-որ չափով նպաստել Ձեր նշած վիճակի շտկմանը։

-Ես դեռ շատ քիչ եմ ճանաչում խորհրդի կազմում ընդգրկված մարդկանց։ Բոլորին չէ, որ ճանաչում եմ։ Բայց կան մարդիկ, որոնց ես վստահում եմ, որովհետև երկար ժամանակ է, ինչ ճանաչում եմ։ Օրինակ, ես գիտեմ, որ միանշանակ չի ընկալվում Վազգեն Մանուկյանը, սակայն ես 1965թ.-ից շփվում եմ նրա հետ, երբ Ցեղասպանության ճանաչման շուրջ Հայաստանում շարժում ձևավորվեց։ Ընդհանրապես, ազգային շարժումներ եղել են, և նրանցում Վազգենը միշտ եղել է, իսկ ես ուժերիս ներածին չափով փորձել եմ օգնել։ Խորհրդում կան մարդիկ, ովքեր ինձ համար ընդունելի են։ Բայց շատերին չեմ ճանաչում, որպիսզի կարողանամ ասել, թե իրոք այն մարդիկ են, ովքեր այնպես են մտածում, ինչպես որ ես։ Մյուս կողմից, պետք է բազմակարծություն լինի։ Դա նորմալ է։

-Դուք ասեցիք, որ մեզանում ֆեոդալական կարգեր են, կրիմինալն է գլուխ բարձրացրել։ Ըստ Ձեզ, դրա ազդակները վերևից՝ իշխանությունի՞ց են գալիս։

-Ե՛վ վերևից, և՛ ներքևից։ Ես կարծում եմ՝ հնարավոր չէ, որ վերևից եկող ազդակները կարողանան առարկայանալ, եթե հասարակությունը դրանք չընդունի։ Եվ հակառակը՝ ներքևից դրանք բարձրանան և առանց դիմադրության վերևում կայանան։ Դա համընդհանուր երևույթ է։ Ե՛վ վերևից, և՛ ներքևից պետք է ցանկություն լինի իրավիճակը փոխելու։

-Փաստորեն, Հայաստանի իշխանությունները մեր հասարակության արտացոլո՞ւմն են։

-Այո՛, իհարկե։

-Եվ այս համատեքստում Դուք Հանրային խորհրդի ապագան տեսնո՞ւմ եք։

-Եթե չտեսնեի, կրկնում եմ, չէի ընդգրկվի խորհրդի կազմում։ Ես հավատում եմ, որ փոփոխություններ կլինեն Հայաստանում։ Չի կարող պատահել, որ այդքան դժվարությամբ ձեռք բերված անկախությունը, հաղթանակը միայն բացասական արդյունքներ տա։ Այս ժամանակը պետք է վերջանա։

-Կարճ ժամանակահատվածում Հայաստանում բազմաթիվ ու տարատեսակ խորհուրդներ ստեղծվեցին, որոնք ավելի շատ ձևական բնույթ են կրում։ Մտավախություն չունե՞ք, որ Հանրային խորհուրդը կարող է դրանցից մեկը դառնալ։

-Ես համաձայն չեմ, որ ստեղծված խորհուրդներն արհեստական են։ Փոքր հարցեր, ինչ-որ տեղ ավելի խոշոր հարցեր, ես, ինչքան որ տեսնում եմ, լուծվել են։ Գլոբալ, համակարգային հարցեր չեն լուծվել՝ համաձայն եմ։ Բայց, չէ՞ որ ինչ-որ մասն էլ լուծվել է։ Ես քաղաքապետարանի քաղաքաշինական խորհրդի անդամ էի և դուրս եկա այնտեղից։ Դուրս եկա, որովհետև տեսա, որ իրոք հնարավոր չէ հասնել կարևոր խնդիրների լուծմանը։ Ինչ-որ կոսմետիկ խնդիրներ լուծվում էին, սակայն Երևանը, իմ պատկերացմամբ, ինչպես որ կար հակաէկոլոգիական քաղաք, այդպես էլ մնաց։ Եվ ես, ի նշան բողոքի, այդ խորհրդից դուրս եկա։ Սակայն փորձեցի մինչև վերջ աշխատել։

-Եթե Ձեզ չբավարարի Հանրային խորհրդի աշխատանքը, նո՞ւյն կերպ կվարվեք։ Նախագահին կից Հանրային խորհրդում ոչնչով կաշկանդված չե՞ք։

-Եթե ես տեսնեմ, որ ոչ մի հարց լուծել հնարավոր չէ և անիմաստ է՝ դուրս կգամ։ Բայց կարծում եմ, որ շա՜տ վաղ է դրա մասին խոսելը։ Համենայն դեպս, այդ միտումը այս պահին ես չեմ տեսնում։

Զրույցը վարեց Վախթանգ Մարգարյանը