Կուսակցությունները կամ քաղաքական ուժերը քաղաքացիական հանրության կայուն զարգացման երաշխիքն են: Առանց կուսակցությունների քաղաքացիական հանրությունը չի կարող զարգանալ, քանի որ այն կդառնա իշխանությունների թիրախը:

Լինելով ոչ կազմակերպված ու բազմաշերտ՝ քաղաքացիական հանրությունը չի կարող միայնակ պայքարել իշխանությունների կամայականությունների դեմ: Կուսակցությունների բացակայության դեպքում քաղաքացիական հանրությունը կկորցնի ձևավորվելու ու զարգանալու բոլոր հնարավորությունները:

Այդ իսկ պատճառով ավտորիտար ռեժիմները աշխատում են նախևառաջ կուսակցություններին դաշտից հեռացնել կամ սահմանափակում են կուսակցությունների հնարավորությունները:

Օրինակ՝ Չինաստանում միակուսակցական համակարգը սահմանափակում է այլ կուսակցություններ ստեղծելու հնարավորությունը: Կուսակցությունների բացակայության պատճառով Չինաստանում ուժեղ քաղաքացիական հանրություն չի ձևավորվում: Նույն խնդիրը կար նաև Խորհրդային Միությունում: Կուսակցությունների բացակայությունը թույլ չէր տալիս, որ քաղաքացիական հանրություն ձևավորվի այդ երկրներում:

Ընդհանրապես կուսակցությունները բուֆերի դեր են կատարում քաղաքացիական հանրության և իշխանության միջև և զարգանալու հնարավորություններ են ստեղծում քաղաքացիական հանրության համար:

Բազմակուսակցական համակարգի թուլությունը բխում է ավտորիտար ռեժիմ ունեցող իշխանությունների շահից: Այդ է պատճառը, որ ավտորիտար ռեժիմները միշտ փորձում են թուլացնել բազմակուսակցական համակարգը, քանի որ կուսակցությունները ամենամոբիլիզացված ինստիտուտներն են և կարող են մարտահրավեր հանդիսանալ իշխող ուժի համար: Այդ նպատակին հասնելու համար ռեժիմները հաճախ սահմանափակում են կուսակցությունների հնարավորությունները:

Քանի որ Հայաստանը ևս ավտորիտար ռեժիմ է, իշխող Հանրապետական կուսակցությունը նույնպես ամեն ինչ անում է կուսակցությունների հնարավորությունները սահմանափակելու համար:

Օրինակ՝ Հանրապետական կուսակցությունը Ազգային Ժողովում վերցրել է պատգամավորական տեղերի մեծամասնությունը և սահմանափակել մնացած կուսակցություններին որևիցե որոշման վրա օրինական ազդեցություն ունենալու հնարավորությունը: Նույնը կատարել է տեղական ինքնակառավարման մարմիններում, կառավարությունում և պետական այլ մարմիններում:

Դա է պատճառը, որ իշխանական քարոզչամեքենան «գաղափար» է շրջանառության մեջ դնում, ըստ որի՝ անհրաժեշտ է ոչ կուսակցական պայքար, իսկ կուսակցությունները պետք է դաշտից հեռանան:

Հասկանալի է, որ կուսակցությունները հաճախ հանրային պահանջներին համապատասխանող քայլեր չեն կատարել, սակայն կուսակցությունների հեռանալը ամենավտանգավոր զարգացումը կլինի Հայաստանի համար: Կուսակցությունների բացակայության դեպքում նախ քաղաքացիական հանրությունը անմիջական թիրախ կդառնա իշխանության համար, հետո՝ քաղաքացիական հանրության բազմաշերտ լինելու և չկազմակերպված լինելու պատճառով այն շատ արագ հայտնվելու է գոյության պահպանման վտանգի առաջ:

Միանշանակ է, որ քաղաքացիական հանրության շահերից է բխում կուսակցությունների հզորացումը, քանի որ վերջիններս բուֆերային դեր ունեն քաղաքացիական հանրության զարգացման համար: Իրականում ոչ թե կուսակցությունների հեռացման խնդիր պետք է դրվի, այլ՝ պատասխանատու լինելու: Քաղաքացիական հանրությունը միայնակ չի կարող պայքարել իշխանության դեմ, քանի որ չունի այդքան ներուժ, իսկ այդ ներուժը պահելու համար անհրաժեշտ են բուֆերային ուժեր, որի հիմնական դերը ստանձնում են կուսակցությունները:

Կուսակցությունների դաշտից հեռացումը միայն բխում է Սերժ Սարգսյանի ու իր նեղ շրջապատի շահերից։ Մնացած բոլոր սուբյեկտների շահերին հակասում է այս թեզը: Քաղաքացիական հանրությունը միայնակ մնալով իշխանությունների դեմ պայքարում շատ կարճ կյանք կունենա:

Հետևաբար՝ արհեստածին ու հակահասարակական են քաղաքականի ու քաղաքացիականի հակադրումները։ Քաղաքականն ու քաղաքացիականը միմյանց փոխլրացնող են։ Զարգացած ժողովրդավարական երկրներում այդպես է։ Հակառակը պնդողները պարզապես դեմագոգիայով են զբաղված։

Արմեն Գրիգորյան