Հարցազրույց ՀՅ Դաշնակցություն խմբակցության ղեկավար Արմեն Ռուստամյանի հետ

–Վերջին շրջանում 4 ոչիշխանական քաղաքական ուժերի կողմից ամենաշատ օգտագործվող բառը «կոնսոլիդացիան» է։ Այդ մասին խոսվեց ԲՀԿ համագումարում, այնուհետև «Ժառանգության» նախագահ Րաֆֆի Հովհաննիսյանն այդ թեզը ներկայացրեց, և եղավ ՀԱԿ առաջնորդ Լևոն Տեր–Պետրոսյանի հայտարարությունը մարտի 1–ի հանրահավաքում։ ՀՅԴ–ի տեսակետն այս հարցում ինչպիսի՞ն է։

–Կոնսոլիդացիայի մասին վաղուց բոլորը խոսում են, և դրա անհրաժեշտությունը վաղուց հասունացած է։ Երևի պետք էր, որ ամեն մեկն անհատապես դա ներկայացներ, որպեսզի պարզ դառնար, որ որևէ մեկը, առանձին վերցրած, այս վիճակից չի կարող դուրս բերել երկիրը։ Առանց այդ էլ հայ ժողովուրդը մեծ չի իր քանակով և իր ռեսուրսը պետք է կարողանա ավելի արդյունավետ օգտագործի ու միավորվի։ Բնականաբար, այն քաղաքական ուժերը, ովքեր այս իրավիճակը փոխելու խնդիր են տեսնում, այս իրավիճակի ախտաճանաչումն ու գնահատումները համընկնում են։ Այսօր դժգոհության մեծ հիմքեր կան, ժողովրդի արձագանքն է այսպիսին, և սա ինքնին արդեն համախմբման հիմք է ստեղծում։ Լայն համախմբման մասին ոչիշխանական բոլոր ուժերն ասում են, իսկ իշխանություններն ադեկվատ չեն դրան, և այդ առումով է նաև առաջանում այսպիսի համախմբման համար օբյեկտիվ դաշտ։

–Ո՞րն է այդ օբյեկտիվ դաշտը։

–Երկու հիմնական պատճառ կա՝ մեկը մեր գնահատումները և մեր ցանկությունն՝ այս վիճակից դուրս գալու, մյուսը՝ իշխանությունները, թերևս միայն գազի հանձնաժողովի դեպքի բացառությամբ, անում են ամեն ինչ, որպեսզի ցանկացած հարցի լուծում կապվի իշխանափոխության հետ։ Երևի իրենք էլ չեն հասկանում, որ սրանով ավելի՛ են մոբիլիզացնում իշխանափոխության ձգտող ուժերին և ավելի՛ են հասունացնում դրա անհրաժեշտությունը։ Փորձել ինչ–որ քարոզչական ձևերով ստեղծել տպավորություն, թե, իբր, ամեն ինչ լավ է, դո՛ւք եք սևացնում, գաղջ մթնոլորտ եք ստեղծում, չի աշխատում։

–Լևոն Տեր–Պետրոսյանն իր ելույթում նշեց, որ ոչիշխանական մյուս ուժերը կարծես թե հակված են ամբողջական իշխանափոխության «փուլային տարբերակին»։ ՀՅԴ–ն կարծում է, որ կառավարության հրաժարականն ամբողջական իշխանափոխության հանգրվա՞նն է։

–Նախ՝ շատ ուրախ եմ, որ «ամբողջական իշխանափոխություն» ձևակերպումը մտնում է ավելի լայն կիրառման մեջ։ Մեր կարծիքով ամբողջական իշխանափոխությունը ոչ միայն ձևի մեջ է (իշխանության բոլոր մարմինների հեռացում), այլ այդ ամբողջականությունը պետք է ապահովվի համակարգի փոփոխությամբ, որպեսզի նոր եկողը նույն սխալները չանի։ Հենց այդ ամբողջական իշխանափոխությունը հեռանկար ունի և ավելի մեծ հիմք է ստեղծում իրական համագործակցության և կոնսոլիդացիայի համար։

–Այժմ 4 ոչիշխանական ուժերն աշխատո՞ւմ են այդ ուղղությամբ։

–Իհա՛րկե։

–ՀՅԴ–ն ամբողջական իշխանափոխության ո՞ր տարբերակն է տեսնում։

–Մենք միշտ էլ ասել ենք, որ պետք է քայլ առ քայլ գնալ առաջ։ Եթե մեծ հարցերի շուրջ դեռ չենք համաձայնվել, դա չպետք է խանգարի անել այն, ինչն այսօր հնարավոր է համաձայնեցնել։ Քայլ առ քայլ գնալը մեր հիմնական մոտեցումն ու սկզբուքն է եղել, որը մենք պաշտպանել ենք այս քառյակի մեջ։ Պետք չէ վատ զգան, որ այդ քայլերը դեռ ամբողջական օրակարգով չեն իրականացվում։ Այսպիսի ամեն մի քայլը մեզ մոտեցնում է մեր հետապնդած նպատակին՝ ամբողջական իշխանափոխությանը, և մի բևեռի ձևավորմանը, որը կարող է հակակշռել այս իշխանություններին։ Վերջինների այս պահվածքը գալիս է իրենց անհակակշռելիության զգացումից, որ իրենց դեմ խաղ չկա։ Քայլ առ քայլ գնալով՝ մենք անպայման հաջողության կհասնենք։

–4 ոչիշխանական ուժերի գործողությունները քննադատողների հիմնավորումներից մեկն էլ այն մեղադրանքն է, որ, իբր, կոնսոլիդացիայի գերնպատակը կոնկրետ վարչապետի փոփոխությունն է։ Իրո՞ք ձեր նպատակը դա է։

–Ո՛չ, անձերի հետ մենք որևէ խնդիր չունենք, բայց եթե մարդիկ իրենց տեղում չեն և իրենց վստահված պարտավորություններն ու լիազորություններն ի շահ ժողովրդի չեն իրականացնում, պետք է հեռանան։ Եվ դա վերաբերում է բոլորին՝ իշխանության մեջ կլինես, թե ընդդիմության։ Սա պետք է դառնա նորմ մեր երկրում։ Կառավարությանն անվստահություն հայտնելու խնդրով, որ ուզում ենք հասունացնել, և որն այժմ քննարկման օրակարգում է, միայն չենք ասելու, թե ինչն է ձախողել այս կառավարությունը, ինչի համար պետք է հեռանա, այլ նաև ասելու ենք, թե ինչ ենք առաջարկում և ոնց ենք ինքներս տեսնում իրավիճակի փոփոխությունը կոնկրետ քայլերի իրականացման առումով։ Իշխանությունները տղայական մոտեցում ունեն՝ եթե զիջում ենք, կառավարությունը փոխվում է, նշանակում է՝ մենք թույլ ենք, ու բոլորիս կքշեն կտանեն։ Չեն հասկանում, որ սխալներն ընդունելը և դրանք շտկելու համապատասխան քայլեր ձեռնարկելն ուժեղի մոտեցում է, ոչ թե թույլի։

–Ինչպիսի՞ գնահատական կտաք «հրաշալի քառյակ»–ում ԲՀԿ–ի գործունեությանը։ Ոմանք տենդենցիոզ, իսկ ոմանք էլ անկեղծորեն թերահավատորեն են մոտենում ԲՀԿ–ին։ Այս առումով ինչպե՞ս եք գնահատում ԲՀԿ 7–րդ համագումարում Գագիկ Ծառուկյանի ելույթը և Տեր–Պետրոսյանի՝ Ծառուկյանի համեմատությունը Իվանիշվիլու հետ։

–Ամեն մեկն ազատ է իր կարծիքն արտահայտել, բայց ես գնահատում եմ ըստ արդյունքների՝ մենք իրար հետ հաջողում ենք, արդեն մի քանի քայլ կատարել ենք և կատարում ենք։ Փաստն ենք արձանագրել, սա արդեն դրական է։ Եվ այդ կոնկրետ քայլերը ԲՀԿ–ի կողմից պարբերաբար են կատարվել, ոչ թե եզակի են եղել, և դրան էլ հաջորդել է քայլերի տրամաբանական շղթա, ուստի ես որևէ իմաստ չեմ տեսնում՝ կասկածանքի տակ դնելու որևէ մեկի անկեղծությունը։ Դա նշանակում է, որ միասին առաջ շարժվելու ցանկություններն անկեղծ են։ Սա՛ է իմ համար գլխավորը։ Ասում են՝ մի՛ դատիր, որ չդատվես։ Փնտրենք մեզ հեռացնող դա՞շտը։ Միավորվե՛լն է դժվար, և դրա համար մենք պետք է առաջին հերթին փնտրենք միավորող գաղափարները։ Իսկ ի՞նչ է ասվել ԲՀԿ 7–րդ համագումարում։ Խոսվել է կոնսոլիդացիայի անհրաժեշտության մասին։ Բոլորն են այդ մասին խոսում, և թող չթվա, որ եթե ՀՅԴ–ն հատուկ համագումար կամ հանրահավաք չի արել, նշանակում է՝ մինչև հիմա չի ասել դրա մասին։ Մենք մեր ասածներին տե՛ր ենք, և շատ լավ եմ ինձ զգում, որ մեր գործընկերներն էլ արդեն դրան արձագանքում են։

–Իսկ Գագիկ Ծառուկյանին Իվանիշվիլու հետ համեմատության մասի՞ն ինչ կասեք։

–Դա հնարավոր է, և նմանություններ կարող են լինել։ Ի վերջո, եղել են բուրժուադեմոկրատական հեղափոխություններ, պատմությունն էլ այդ միավորման փորձն ունի, երբ դեմոկրատիայի ձգտող և բուրժուական շահեր հետապնդող խավերի ընդհանրությունները միավորվել են։ Սա մեզ մոտ նույնպես կարող է տեղի ունենալ, և իշխանության ապաշնորհ քաղաքականությո՛ւնն է, որ մյուս դաշտին մղում է կոնսոլիդացվելու։ Ուրիշ տարբերակ չկա, սրանք քաղաքական օրինաչափություններ են։ Ցանկացած իշխանություն երբ իրեն շատ վստահ է զգում՝ իր դեմ խաղ չկա տարբերակով, պիտի հասկանա, որ դա շատ խաբուսիկ տպավորություն է։ Եթե դու հարցերը չես լուծում, դրանք կուտակվելու են ու մի օր պայթեն։ Ինչպե՞ս կպայթեն, դա՛ չէ կարևորը։

–Իշխանության ներսում կա՞ն փոփոխության ձգտողներ։ Նրանք կարո՞ղ են աջակցել փոփոխություններին։

–Ես նաև վստահ եմ, որ իշխանափոխությունը տեղի է ունենում նաև իշխանության ներսում եղած առողջ դատող մարդկանց աջակցության շնորհիվ։ Շատ ավելի գիտակցված փոփոխությունը տեղի է ունենում, երբ որ նաև մյուս շերտերն են միավորվում։ Իսկ այդ շերտերի մեջ կան նաև, այո՛, մեծահարուստներ, որոնք նույնպես հասկանում են, որ եթե ոչ այսօր, ապա վաղը այս նույն իշխանության վարած քաղաքականությունը իրե՛նց էլ է հարվածելու, և իրենք էլ են խնդիրներ ունենալու։ Նրանք ուզում են երաշխավորված հեռանկար տեսնել, և այդ ցանկությունը բնական է։ Ու ոչ բոլորն են, որ անպայմանորեն ենթարկվում են իշխանությունների դրած խաղի կանոններին՝ «եթե իմ հետ չես, իմ դեմ ես» տրամաբանությամբ բոլորին ստիպել, որ ենթարկվեն, անպայման նվիրվածության երդումներ տան։ Դրանով մեր այսօրվա ողջ իշխանական համակարգն է աշխատում, որը միասնականության փուչ համակարգ է։

Հարցազրույցը վարեց Արեգնազ Մանուկյանը